ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλημέρα σας κ. Κοτζιά.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Καλημέρα κι από μένα, βέβαια εδώ είμαστε απόγευμα, είμαι στην Κορέα. Τελείωσα μια περιοδεία που είχα στην Ασία, προγραμματισμένη εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Πήγα στην Ινδία όπου πραγματικά κάναμε ένα καινούργιο μεγάλο άνοιγμα για την ανάπτυξη των σχέσεών μας, πήγα στη Σιγκαπούρη που είναι το κέντρο της νέας τεχνολογίας, των νέων επιστημών και των νέων χρηματοπιστωτικών συστημάτων, στην οποία ανοίγουμε για πρώτη φορά στην ιστορία μας καινούργια Πρεσβεία, και μετά πήγα στην Κορέα.
Αν υπολογίσετε ότι αυτές οι αποστάσεις κάθε μέρα είναι 7 ώρες πτήση και δυο μέρες συζητήσεων και διαπραγματεύσεων, καταλαβαίνετε ότι επί 5 μέρες κάναμε επίπονη δουλειά και απορώ που κάποιοι λένε ότι σηκώθηκα κι έφυγα απ’ την Ελλάδα, έχοντας υποχρεώσεις ως Υπουργός Εξωτερικών, οι οποίες προηγούνται από κάθε τι άλλο.
Και θέλω να σημειώσω, ότι την προηγούμενη Πέμπτη ήταν να απαντήσω στη Βουλή σε ερωτήσεις της αντιπολίτευσης, του κ. Λοβέρδου συγκεκριμένα, ο οποίος, ενώ ήξερε ότι είμαι στην Αθήνα και θα λείπω αυτή την εβδομάδα και την επομένη, προτίμησε να σηκωθεί να φύγει για ένα ταξίδι στο εξωτερικό χωρίς μεγάλη ουσία, αλλά με κατηγορεί εμένα γιατί κάνω ένα ταξίδι προγραμματισμένο προ ενός χρόνου, που φέρνει την Ελλάδα πραγματικά σε μια άμεση επαφή, καθώς και παραπέρα ανάπτυξη σχέσεων με τα κέντρα των μεγάλων τεχνολογιών, Σιγκαπούρη και Κορέα, και με μια αναδυόμενη δύναμη που υπολογίζω προσωπικά ότι το 2040 θα είναι μια από τις τρεις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, δηλαδή ΗΠΑ, Κίνα και Ινδία συν την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα δούμε πού θα βρίσκεται εκείνη την εποχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να τα πιάσουμε ένα-ένα. Ινδία: Ποιος ήταν ο στόχος του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στην Ινδία; Ποιο το όραμα; Εσείς βλέπετε το 2040, αλλά μέχρι τότε όλοι μας θα είμαστε….
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Εν ζωή. Ακούστε, μέσω της κρίσης, των δυνατοτήτων και των σχέσεων που αναπτύξαμε με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, μπορέσαμε να κάνουμε μια στρατηγική σχέση με την Κίνα, να υπερασπίζεται και να υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντά μας από κοινού στη διεθνή σκηνή και να αναπτύξουμε τις οικονομικές μας σχέσεις με μεγάλες επενδύσεις. Αλλά και με αξιοποίηση στα κινέζικα τεχνολογικά προγράμματα, ελληνικών, σχετικά μικρών, αλλά πολύ σημαντικών εταιρειών νέας τεχνολογίας.
Μετά από αυτά τα χρόνια της κρίσης και τα χρόνια τώρα που είμαστε σε μια πορεία ανάκαμψης, έπρεπε να ξαναπιάσουμε το νήμα που είχε χαθεί, με την Ινδία. Κάναμε μια μικτή Διυπουργική Επιτροπή, όπου είχε πάει ο κ. Κατρούγκαλος πέρυσι, για να ξαναβάλουμε μπρος τις οικονομικές μας σχέσεις. Φέτος πήγα με μια ολοκληρωμένη πρόταση στρατηγικής που αφορά συνεργασία Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων, αφορά συνεργασία ιδιαίτερα των κεντρικών και νοτίων περιοχών της Ινδίας στις οποίες έχει συγκεντρωθεί η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, όπως επίσης και συνεργασία σε τομείς πολιτισμού και σε άλλους.
Θέλω να σας πω το εξής: εάν ήθελε να χαρακτηρίσει κανείς το σημερινό κόσμο και τις μεγάλες δυνάμεις που αναδύονται εκ νέου, θα έλεγε ότι η Ρωσία με μια έννοια είναι το «βενζινάδικο» του κόσμου. Η Κίνα είναι το «εργοστάσιο» του κόσμου και η Ινδία είναι το «τεχνολογικό γραφείο» του κόσμου. Άρα έπρεπε να πάμε στην Ινδία να ξανανοίξουμε τις σχέσεις μας.
Θα έρθει η Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας το καλοκαίρι στην Ελλάδα για να συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση και επίσης η Ινδία, η οποία είχε μια επιφυλακτικότητα στην αρχή για την επαφή στη μεγάλη μας πρωτοβουλία, το Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών που έχουν επίκαιρο και σημαντικό ρόλο σήμερα, συμφώνησε ότι θα είναι παρούσα στην επόμενη συνάντησή μας, την άνοιξη του 2018, στη Βολιβία.
Γιατί ξέρετε, είναι μια δική μας πρωτοβουλία που δίνει έναν παγκόσμιο ρόλο, όπως και της αξίζει της Ελλάδος, στο πεδίο του πολιτισμού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τον τουρισμό στην Ινδία τον πιάσατε καθόλου; το θέμα τουρισμός;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ναι, έχετε απόλυτο δίκιο. Έχουμε μια ανάπτυξη του τουρισμού από τις 20.000 στις 30.000. Είναι μικρή, ο κύριος λόγος που δεν αναπτύσσεται πιο γρήγορα είναι ότι δεν έχουμε απευθείας πτήσεις και κάναμε μια προκαταρκτική συζήτηση που θα καταλήξει και σε μια συμφωνία, στο να αναπτυχθεί και απευθείας αεροπορική σύνδεση Ελλάδος με μια, δυο βασικές πόλεις της Ινδίας. Αυτό προωθεί όπως ξέρετε και τον τουρισμό και την επαφή των κοινωνιών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, γιατί έχουμε και πλούσιους Ινδούς που έρχονται στην Ελλάδα. Όλο και περισσότερο, και κυρίως στη Σαντορίνη.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ναι, έχουμε μία μεγάλη αστική τάξη. Ναι, είναι αλήθεια ότι οι Κινέζοι και οι Ινδοί έρχονται ιδιαίτερα στη Σαντορίνη για να κάνουν γάμους, διότι θεωρούν ότι είναι εξαιρετικός ο φωτισμός και το φυσικό περιβάλλον αλλά και οι άνθρωποι. Θέλω να σας πω ότι πρέπει να δούμε αυτές τις δυνάμεις, όπως είναι η Ινδία, στην προοπτική τους τη στρατηγική. Η Ινδία θα είναι το 2040 η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου. Η Ινδία θα έχει μια μεσαία τάξη γύρω στα 300 με 400 εκατομμύρια. Σήμερα είναι ήδη 200 εκατομμύρια. 1% να φέρετε απ’ αυτό, είναι 2 εκατομμύρια τουρίστες πλούσιοι. Είναι ολοφάνερη η ανάγκη και απ’ αυτή τη σκοπιά ν’ αναπτύξουμε τις σχέσεις μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για να πάμε στη Σιγκαπούρη, επόμενος προορισμός.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η Σιγκαπούρη είναι το πιο γρήγορα αναδυόμενο μικρό κράτος στον κόσμο. Η Σιγκαπούρη έχει καταφέρει, ξεκινώντας από ότι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι στον κόσμο, -του Χονγκ Κονγκ υπολογίζεται ότι είναι το μεγαλύτερο σήμερα-, να αναπτυχθεί και χωρίς να έχει μεγάλο γεωγραφικό περιβάλλον, -σας θυμίζω ότι το μέγεθός της είναι κάτι παραπάνω από της Ρόδου αλλά έχει 6 εκατομμύρια πληθυσμό-, να γίνει μια χώρα, στην οποία το μέσο εισόδημα φτάνει σχεδόν τα 50.000 δολάρια το χρόνο ανά κεφαλή.
Και σε αυτή τη χώρα, η οποία είναι κύρια κινεζικής προέλευσης ο πληθυσμός, 75% αλλά έχει και Ταμίλ, έχει Ινδούς, έχει Μαλαίσιους κτλ., έχουν μια τρομερή ανάπτυξη όχι μόνο των τεχνολογιών αλλά, αυτό -είναι το πιο ενδιαφέρον- της εφαρμογής των τεχνολογιών. Δηλαδή είναι smart ideas, «έξυπνες ιδέες για μια έξυπνη πόλη», είναι ο τίτλος της Σιγκαπούρης, η οποία είναι η Γένοβα ή η Βενετία του 21ου αιώνα. Ό,τι ήταν όταν γεννιόταν ο εμπορικός καπιταλισμός αυτής της πόλης-κράτους, είναι η Σιγκαπούρη σήμερα.
Έχει καταπληκτική επιτυχία στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, στη ρύθμιση πολλών σχέσεων με τρόπο που να προστατεύουν τα δεδομένα και τις προσωπικότητες των ανθρώπων, αλλά και αποτελεσματικών για τις οικονομίες. Θεωρείται παγκόσμιο υπόδειγμα.
Επισκεφθήκαμε τα κέντρα τεχνολογίας και τα κέντρα εφαρμογής των τεχνολογιών, συμφωνήσαμε να έρθει στις αρχές του επόμενου χρόνου στη Σιγκαπούρη μια αντιπροσωπεία από το Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης υπό την κα Όλγα Γεροβασίλη, στη Σιγκαπούρη. Συμφωνήσαμε να έρθουν στην Ελλάδα και να κάνουμε ανταλλαγή γνώσεων για τις νέες τεχνολογίες, είπαμε και για τον τουρισμό, να ξέρετε, διότι υπάρχει κι εκεί μεγάλο ενδιαφέρον, είδαμε κι έναν επίτιμο Πρόξενο -εξαιρετικό άνθρωπο-, υπάρχουν τα ναυτιλιακά γραφεία που συνδέονται με την ελληνική οικονομία στη Σιγκαπούρη και συμφωνήσαμε, επίσης, να φτιάξουμε μια συνεργασία ανάμεσα στις νέες start-up εταιρείες νέων τεχνολογιών της Ελλάδας και της Σιγκαπούρης. Δηλαδή να προσπαθήσουμε να μεταλαμπαδεύσουμε αυτή την καινούργια τεχνολογία.
Στη Σιγκαπούρη και στην Ινδία, συμφωνήσαμε να υπάρξουν ανταλλαγές forum επιχειρηματιών, τόσο να έρθουν εκείνοι στην Ελλάδα και να δουν τις δυνατότητες συνεργασίας και ανάπτυξης, όσο και να έρθουν στη Σιγκαπούρη και Ινδία αντίστοιχα, Έλληνες επιχειρηματίες.
Κάναμε και σκέψεις και πιο πολύ στην Κορέα που βρίσκομαι τώρα, για συνεργασία των ελληνικών επιχειρήσεων και των κορεατικών επιχειρήσεων, αλλά και των επιχειρήσεων της Σιγκαπούρης σε τρίτες χώρες, όπως είναι εταιρείες κατασκευαστικές ή που συνδέονται με τις μεταφορές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στη Σιγκαπούρη βέβαια είναι παρκαρισμένο αρκετό μαύρο χρήμα Ελλήνων. Κάνατε ή σκέφτεστε να κάνετε κάποια διακρατική συμφωνία για ανταλλαγή πληροφοριών;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πολύ σωστή η ερώτησή σας. Στη Σιγκαπούρη ανοίγουμε Πρεσβεία στις αρχές του 2018, έχουν ήδη πάει δύο διπλωματικοί μας κι ένας εμπορικός υπάλληλος και στα καθήκοντά τους θα είναι η δικαστική κατ' αρχάς συνεργασία και κατόπιν η συνεργασία στο αντικείμενο που είπατε. Πρέπει να κάνουμε δικαστικές συμφωνίες ώστε να λύσουμε πολλά απ’ τα προβλήματα που έχουν προκύψει και από το παρκαρισμένο ελληνικό μαύρο χρήμα, αλλά και από ορισμένες εταιρείες που κάνανε μαύρες δουλειές, μέσω της Σιγκαπούρης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κορέα –πριν πάμε στην Κορέα της Ελλάδας- ανησυχία υπάρχει; Θέλω γεωστρατηγική ανάλυση και για τη Βόρεια και για τη Νότια, όλο το φάσμα. Έχουμε τον καθηγητή τώρα, τώρα ακούμε κυρίως τον καθηγητή, δεν ακούμε τον πολιτικό, τον Υπουργό Εξωτερικών.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Νομίζω ότι η Βόρεια Κορέα χρησιμοποιεί τους βαλλιστικούς πυραύλους σαν ένα είδος όπλου, τόσο εσωτερικής όσο και εξωτερικής πολιτικής. Στην εσωτερική πολιτική για να δείξει το καθεστώς ότι είναι σταθερό, ότι είναι μια μεγάλη δύναμη. Ουσιαστικά αυτό που διεκδικεί είναι να αναγνωριστεί ως πυρηνική δύναμη εκ μέρους των ΗΠΑ. Το κάνει όμως αυτό το βαλλιστικό πρόγραμμα όχι μόνο για τη συνοχή της εσωτερικής πολιτικής σκηνής, αλλά και για να δημιουργεί ορισμένα αντανακλαστικά φόβου στην κοινωνία της, ότι εδώ με φοβούνται οι τρίτες ξένες δυνάμεις, πόσο περισσότερο εσείς.
Η πρώτη λειτουργία αυτών των βαλλιστικών πυραύλων είναι εσωτερική, μ’ αυτά τα δυο φαινόμενα που σας λέω. Το δεύτερο αφορά τη διεθνή θέση της Βορείου Κορέας, η οποία πάντα ανησυχεί ότι μπορεί να υπάρξουν εξωτερικές δυνάμεις που να θέλουν ν’ ανατρέψουν το καθεστώς της και θέλει ´ν’ αυξήσει το κόστος´ αυτών των ξένων δυνάμεων.
Και το τρίτο είναι, αυτό που είναι ολοφάνερο, η προσπάθειά της να προκαλέσει τρίτες χώρες με τρόπο που δεν αντιστοιχεί στο Διεθνές Δίκαιο, τις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Θα ήθελα να πω ότι, κατά κάποιον τρόπο, η πολιτική που ακολουθεί η ηγεσία της Βορείου Κορέας δημιουργεί προβλήματα τόσο στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας όσο και της Κίνας. Διότι να ξέρετε ότι η Κίνα που είναι μια χώρα πολύ φιλική προς τη Βόρεια Κορέα, που στη δεκαετία του ’50 υπερασπίστηκε την ύπαρξή της με 300.000 νεκρούς, δεν έχει κανένα λόγο και δε θέλει η Βόρειος Κορέα να διαθέτει πυραυλικά συστήματα και μάλιστα ικανά να φέρουν ατομικά όπλα.
Πρώτον, γιατί μιλάμε για θέμα με πυρηνικά όπλα σε ξένα χέρια και δεύτερον, διότι αυτό που φαντάζομαι ότι ανησυχεί τους Κινέζους είναι ότι στο όνομα των τυχόν πυρηνικών όπλων της Βορείου Κορέας -που προς το παρόν δεν τα έχει στην κατοχή της- θα γυρνούσαν σε μια αναθεωρητική πολιτική οι Ιάπωνες και θα διεκδικούσαν ή θα προωθούσαν κι αυτοί επίσης, κι έχουν τη δυνατότητα οι Ιάπωνες, για πυρηνική τεχνολογία. Δηλαδή ότι θα υπάρξει διάχυση πυρηνικών όπλων στη μεγάλη αναδυόμενη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι αλήθεια ότι Ρωσία και Κίνα, πρωτίστως η Κίνα, δεν επιζητούν ανάμιξη του αμερικανικού παράγοντα στην υπόθεση της Βόρειας Κορέας;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οι Κινέζοι θέλουν και νομίζω, όσο ξέρω την εξωτερική τους πολιτική, να λυθεί με τον πιο εύκολο τρόπο αυτή η υπόθεση. Δηλαδή να περιοριστεί το καθεστώς της Βόρειας Κορέας σε άλλα ζητήματα και να εγκαταλείψει αυτά τα μεγάλα σχέδια που και προκαλούν άμεσο πρόβλημα αλλά και εξ αντανακλάσεως θα δημιουργήσουν καινούργια.
Η κορεάτικη ηγεσία όπως την είδα, έχει μια ανησυχία, δε θεωρεί καλή εξέλιξη την ικανότητα της Βορείου Κορέας να στέλνει πυραύλους μέχρι και στην άλλη πλευρά των ΗΠΑ. Δηλαδή τα θεωρεί αυτά πιο πολύ ως πρόκληση και όχι ως πραγματικές προθέσεις. Δεν έχει διάθεση, κι αυτή είναι η πολιτική της, να ανατρέψει το καθεστώς της Βορείου Κορέας, θέλουν πιο πολύ μια ειρηνική εξέλιξη και έναν ειρηνικό διάλογο ανάμεσα στις δυο πλευρές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπετε αντίστοιχη κίνηση και στάση από τους Αμερικάνους; Ή θεωρείτε ότι θ’ αλλάξει εκεί το πράγμα;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οι Αμερικάνοι είναι πιο αυστηροί θα έλεγα. Να σας πω ένα παράδειγμα: Το πρόβλημα που έχει η ηγεσία της Νοτίου Κορέας, είναι ότι δεν υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας και συνεννόησης με τη Βόρεια Κορέα. Και όπως μου είπαν και μπορώ να τους καταλάβω πάρα πολύ καλά, φοβούνται πάντα ένα κατά λάθος επεισόδιο, το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σ’ ένα πραγματικό πρόβλημα ή ένα ατύχημα που επίσης μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι άλλο.
Κι εγώ μπορώ να τους καταλάβω, γιατί όπως θα γνωρίζετε και θα θυμόσαστε, θεωρώ ότι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις το χειρότερο σενάριο, είναι να μην υπάρχουν κανάλια και επαφές συζήτησης και διαλόγου. Είναι πολύ προτιμότερο να έχω την άλλη πλευρά στο τραπέζι και να διαφωνώ, παρά να μην κουβεντιάζουμε και οποιοδήποτε επεισόδιο γίνει από έναν τρίτο προβοκάτορα, να έχει μακρόχρονες επιπτώσεις στις σχέσεις μας.
Αυτό είδα ότι απασχολεί περισσότερο απ’ όλα την ηγεσία της Νότιας Κορέας. Είδα και τον Πρωθυπουργό και την Υπουργό Εξωτερικών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά, θα σας ζητήσω μια χάρη να διακόψουμε για λίγο για το δελτίο ειδήσεων και να συνεχίσουμε για να μας πείτε και για τα ελληνοτουρκικά και για τα όσα συμβαίνουν εδώ με τη Σαουδική Αραβία και όσα σας καταμαρτυρούν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ξαναπάμε στην Κορέα, όπου υπομονετικά μας περιμένει ο Υπουργός Εξωτερικών. Μας έχει πει τόσα ενδιαφέροντα πράγματα για την Ινδία, για τη Σιγκαπούρη, για την Κορέα. Η Ρωσία, κρατήστε το «βενζινάδικο», η Κίνα, το «εργοστάσιο», και η Ινδία το «τεχνολογικό κέντρο».
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Φεύγοντας από εδώ πάω Βουδαπέστη, όπου κάνουμε για πρώτη φορά συνάντηση των τεσσάρων Βαλκάνιων μελών της ΕΕ με τους τέσσερις του Βίζεγκραντ για το μέλλον της Ευρώπης. Είναι μια πρωτοβουλία μου, σε συνεργασία με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ουγγαρίας. Οκτώ κράτη μικρομεσαία να συζητήσουμε για να μην αποφασίζουν μόνο οι ισχυροί χωρίς εμάς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε ο πρώτος που εγκαίρως εδώ και πάρα πολύ καιρό στο χώρο της διπλωματικής σκακιέρας, υπερτονίζετε ότι ο Ερντογάν πέρα από όλα τα προβλήματα, πέρα από το ύφος που διοικεί στο εσωτερικό της χώρας και το πώς κινείται στη διπλωματική σκακιέρα, είναι ωφέλιμο η Ελλάδα να έχει καλές σχέσεις με τη γειτονική χώρα και ότι ο Ερντογάν δεν είναι ένας από τους χειρότερους.
Και ότι επί προεδρίας, ή και πρωθυπουργίας του Ερντογάν τα πράγματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν ήταν και στο χειρότερο σημείο. Επιμένετε σε αυτή τη δήλωση;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Δεν υπήρξε θερμό επεισόδιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, δεν υπήρξε θερμό επεισόδιο.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ασφαλώς. Αυτό είναι το κυριότερο. Στις τελευταίες 25 μέρες από τότε που γύρισα από την Τουρκία, πλην δυο ημερών, σε όλες τις άλλες ημέρες ήταν οι κινήσεις πάνω από τον ελληνικό χώρο, οι κινήσεις σε χώρους που οι Τούρκοι θεωρούν ότι δεν μας ανήκουν, πολύ περιορισμένες. Έχουμε τουλάχιστον 10 από αυτές τις μέρες που δεν είχαμε ούτε μία παραβίαση, για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια και ουδείς το σημειώνει αυτό. Μόνο που με πήρανε μια μέρα που είχε υψηλές παραβιάσεις για να πούνε "Κοτζιά τι έκανες που μπήκε η Τουρκία; Να, οι υψηλές παραβιάσεις".
Αλλά 10 μέρες που δεν είχε γίνει μία παραβίαση, κανένας δεν το θεωρεί νέο αυτό γιατί δεν βολεύει στον τρόπο που μου επιτίθενται.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί είναι σημαντική κατά τη γνώμη σας η επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Για μένα το κυριότερο από όλα είναι ότι πρέπει να έχουμε ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας και να συζητάμε τα προβλήματά μας. Ορισμένοι μου λένε: "μα, δεν έχουμε προβλήματα με την Τουρκία"; Ασφαλώς έχουμε, τους λέω. Μου λένε, "τότε, δεν πρέπει να συζητάμε". Μα, η αντίληψη ότι με όποιον έχω πρόβλημα πρέπει να πάω σε μια πολιτική απομονωτισμού, είναι μια αντίληψη του Ενβέρ Χότζα στην Αλβανία της εποχής του ψυχρού πολέμου.
Δεν είναι μια αντίληψη για μια εποχή ανοιχτών οριζόντων και για μια εποχή παγκοσμιοποίησης. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να συζητάμε. Να συζητάμε αυστηρά. Εγώ έχω πάει και έχω συζητήσει αρκετές φορές με τον Πρόεδρο της Τουρκίας. Έχει πει τις δικές του απόψεις και έχω απαντήσει επίσης με αυστηρό και διπλωματικό, όταν χρειαστεί, αλλά και με αυστηρό τρόπο, πάνω στις απόψεις που εκφράζει και στις οποίες εμείς έχουμε διαφωνίες.
Και ταυτόχρονα αναζητήσαμε τρόπους να αυξηθούν οι επαφές ανάμεσα στις δυο χώρες και τις δυο κοινωνίες. Εγώ θεωρώ καλό πράγμα ότι ένα εκατομμύριο Τούρκοι πολίτες κάνανε φέτος διακοπές στην Ελλάδα. Και θεωρώ καλό πράγμα να ανοίξουμε τη γραμμή Σμύρνης – Θεσσαλονίκης, ώστε η Θεσσαλονίκη να αναπτυχθεί παραπέρα ως ένα διεθνές λιμάνι.
Επίσης καλό είναι να φτιαχτεί μια ταχεία γραμμή σιδηροδρόμου Κωνσταντινούπολη – Θεσσαλονίκη, ώστε να συνδεθούμε εμείς με όλη αυτή την αχανή αγορά που αρχίζει από την Τουρκία. Να φτιαχτεί δεύτερη γέφυρα στον Έβρο. Έργα τα οποία έχουμε συμφωνήσει και του χρόνου θα τα αρχίσουμε.
Εμείς δεν είμαστε πεισματάρηδες. Μας εγκατέλειψε η φιλενάδα μας, ή ο φίλος μας και δεν τους μιλάμε. Εμείς κάνουμε πολιτική υπευθυνότητας, πολιτική η οποία δεν είναι προϊόν αδυναμίας, αλλά είναι προϊόν υπευθυνότητας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δημιουργεί μια νευρικότητα…
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: …ανοιχτά τα κανάλια, να μη δίνουμε περιθώρια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δημιουργεί κάποια νευρικότητα, κ. Υπουργέ, η επίσκεψη του Ερντογάν στη Θράκη; Γιατί την προηγούμενη φορά που ήρθε ο Πρωθυπουργός μίλησε για τουρκική μειονότητα. Και ξέρετε, αλλάξανε εκεί τα πράγματα. Σε αυτή την περίπτωση τι γίνεται εκεί; Ενδέχεται να πάει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μαζί;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Αυτά τα ζητήματα τα συζητάει το Προεδρικό Μέγαρο το δικό μας με το επιτελείο του Προέδρου του Ερντογάν. Βρίσκομαι πέντε μέρες καθοδόν στο ταξίδι, δεν ξέρω σε ποιες λεπτομέρειες συμφώνησαν αυτές τις μέρες. Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα αυτό που έχει να κάνει με τη Θράκη μας είναι να την αναπτύξει οικονομικά και κοινωνικά. Να μπορέσει να ξαναβάλει τη γυναίκα μέσα στην κοινωνική ζωή, επειδή είναι πάρα πολύ απομονωμένη, ιδιαίτερα στα χωριά έξω από τις πόλεις.
Να ξαναενσωματώσει στο εκπαιδευτικό σύστημα και τις τρεις ομάδες της μειονότητας της μουσουλμανικής οι οποίοι είναι οι Ρομά, είναι οι Πομάκοι και είναι και αυτοί οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται Έλληνες πολίτες που προσδιορίζονται ότι οι ρίζες τους έχουν σχέση με την Τουρκία. Να μη χαρίσουμε όλο αυτό τον κόσμο σε τρίτους. Να μην τους αντιμετωπίζουμε όλους σαν να είναι το ίδιο και το αυτό.
Είναι πάνω απ’ όλα Έλληνες πολίτες και με τα μέτρα της οικονομικής πολιτικής ανάπτυξης της Θράκης, θα διασφαλίσουμε να βλέπουν το μέλλον τους μέσα σε αυτήν την περιοχή και σε αυτήν τη χώρα.
Η Θράκη, κατά τη γνώμη μου, από αυτό που είδαμε είναι ότι στα χρόνια της μεγάλης κρίσης, χιλιάδες άνθρωποι πήγαιναν να δουλέψουν σε τρίτες χώρες και έχουν μείνει ερημωμένα όχι μόνο τα χωριά, αλλά και πολλές οικογένειες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολύ σωστό αυτό που λέτε.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Αυτό γιατί το λέω; Θα θελήσει να ανεβεί στη Θράκη είναι ολοφάνερο. Και εγώ όταν πηγαίνω στην Κωνσταντινούπολη πάω και βλέπω τον Πατριάρχη. Αλλά αν πάει και εφόσον συμφωνηθεί να πάει, θα πάει με τρόπο που του εξήγησα και του ίδιου να μην βλάπτει τις σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας, γιατί πρέπει να γίνει ένα ταξίδι που να ωφελήσει αυτές τις σχέσεις. Να μη βλάψει την εικόνα της Τουρκίας στην Ευρώπη, αλλά η συμπεριφορά και οι συμφωνίες να είναι τέτοιες που να φτιάχνει ακόμα και την δική του εικόνα στην Ευρώπη. Είναι ένα θέμα που ο ίδιος θα επιλέξει και ελπίζω να επιλέξει με σωστό τρόπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς τον είδατε; Είναι έτοιμος να σας ακούσει πάνω σε αυτό;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Νομίζω ότι ο Ερντογάν είναι ένας έξυπνος άνθρωπος. Μερικοί δεν καταλαβαίνουν γιατί τον λέω έξυπνο, αλλά μην έχουν την αίσθηση ότι όταν με τους γείτονές μας έχουμε το ένα ή άλλο θέμα, ο Ερντογάν παύει να είναι ένας ταλαντούχος άνθρωπος, ή να είναι ικανός, ή να είναι έξυπνος.
Ο Ερντογάν για τη χώρα του είναι ένας μεγάλος ηγέτης που νομίζω ότι βρίσκεται σε μια φάση αναστοχασμού. Έχει καταλάβει ότι πρέπει να δείξει μεγαλύτερο ορθολογισμό, να μειώσει τη νευρικότητα που επιδεικνύει η χώρα του και στην εξωτερική πολιτική.
Σε ποιο βαθμό θα το κάνει εδώ είμαστε να το δούμε, να το φροντίσουμε, αλλά και να το διαπιστώσουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για να έρθουμε λίγο στα δικά μας. Εδώ η Ν.Δ. σας κατηγορεί και εσάς προσωπικά ευθέως ότι εκτός από τον Πρωθυπουργό, μπήκε και ο Νίκος Κοτζιάς στο κάδρο του σκανδάλου, όπως λένε, της Σαουδικής Αραβίας. Με το να κακίζετε και να εκθέτετε το Διπλωματικό Σώμα και με το γεγονός ότι δεν δίνετε όλα τα στοιχεία, όλα τα έγγραφα στην αξιωματική αντιπολίτευση να τα δει. Αυτά που έδειξε δηλαδή χθες ο κ. Κατρούγκαλος.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Να τα πιάσουμε ένα – ένα γιατί είναι πολλά θέματα αυτά.
Εγώ κατ’ αρχάς δεν έχω μιλήσει για κανέναν Έλληνα διπλωμάτη δημόσια. Μα, για κανέναν. Και ας βγαίνουν να λένε ότι κακίζω επειδή δεν κάνω οτιδήποτε, είναι λάθος.
Δεύτερο. Πρέπει να σας εξομολογηθώ το εξής: βρισκόμουνα σε μια πολυήμερη διαπραγμάτευση με τους Αλβανούς και όταν τελείωσα έπεσα πάνω σε μια ελληνική εφημερίδα. Λεγόταν «ΤΑ ΝΕΑ» και σε αυτή την ελληνική εφημερίδα δημοσιευόταν ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από έναν διπλωμάτη προς έναν στρατιωτικό. Αυτό το μήνυμα ουδέποτε το είχα πάρει στα χέρια μου παρόλο που ήταν παλιό, γιατί δεν απευθυνόταν ως όφειλε, στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, στην αρμόδια Διεύθυνση και κατά επέκταση προς τον υπουργό.
Βρέθηκα έκπληκτος. Μετά από πέντε μέρες διάβασα το περιεχόμενο ενός τηλεγραφήματος άκρως απόρρητο σε μια άλλη εφημερίδα, στο «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ».
Εδώ προέκυψε για μένα αυτόματα ένα πρόβλημα. Ποιο είναι το πρόβλημα; Δεν είναι γιατί το έχει η εφημερίδα και το δημοσιεύει και δεν είναι γιατί το είχε ο τάδε πολιτικός στα χέρια του και το έβαζε στην εφημερίδα. Το ερώτημα είναι πάρα πολύ απλό.
Ποιος δημόσιος υπάλληλος παίρνει απόρρητα, και μάλιστα προσωπικής του αλληλογραφίας, ή απόρρητα τηλεγραφήματα προς το Υπουργείο Εξωτερικών και τα δίνει στους δημοσιογράφους και τους βουλευτές;
Καμώνεται η Ν.Δ. ωσάν οι δηλώσεις μου να αφορούν τα δικαιώματα του ενός ή του άλλου βουλευτή ή Προέδρου κόμματος. Ενώ είναι γνωστό ότι εδώ και τρεις εβδομάδες αυτά τα τηλεγραφήματα που κατέθεσαν, ένα τμήμα τους το κατέθεσαν οι ίδιοι στη Βουλή προς δημοσιοποίηση, τα είχαν ήδη δημοσιεύσει οι εφημερίδες. Και αποφεύγουν να απαντήσουν στο θεμελιακό ερώτημα: μπορεί ένας Έλληνας διπλωμάτης, ένας Έλληνας στρατιωτικός, ένας υπάλληλος του δημοσίου που έχει στα χέρια του απόρρητο έγγραφο να το δίνει;
Γιατί μην μου πείτε ότι κάποιος βουλευτής της Ν.Δ. ή του ΠΑΣΟΚ ξύπνησε ένα πρωί, είχε δει ένα όνειρο προφητικό από το Θεό και του είπε, όπως είχε πει ο Θεός στην παλαιά Βίβλο, ότι να πας Μωυσή μου πάνω στο Όρος να βρεις τις 10 εντολές. Του είπε θα πας και θα βρεις στο δρόμο σου αυτά τα τηλεγραφήματα. Κάποιος το έδωσε. Και το ερώτημα είναι: δικαιούται ένας δημόσιος υπάλληλος κατά το δοκούν να δημοσιοποιεί σε εφημερίδες τέτοιου είδους έγγραφα που βλάπτουν τις διεθνείς μας σχέσεις; Ασφαλώς και όχι.
Δεύτερο: αυτά τα έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν στις εφημερίδες -και μάλιστα μερικά έχουν περιεχόμενο ειδικού χειρισμού- μπορεί και τα στέλνει μόνο ένας υπάλληλος και τα παραλαμβάνει μόνο ο Υπουργός. Δεν βρίσκονται στις εφημερίδες. Ούτε τα διέθεταν οι εφημερίδες.
Εγώ έχω ένα ερώτημα. Ρώτησα, και είπα λοιπόν ότι ο ποινικός κώδικας δεν επιτρέπει να γίνονται τα τηλεγραφήματα τέτοιου τύπου φέιγ βολάν. Αυτό πάει στις 11 Νοέμβρη. Δεν ήρθε προχθές η συζήτηση στη Βουλή. Είναι κολπάκια αυτά της Ν.Δ. Και τους έχω καλέσει να μου απαντήσουν, δικαιούνται κάποιοι να πουλάνε, ή για κάποιον άλλο λόγο, δεν ξέρω, δεν είμαι ντετέκτιβ, να δίνουν τηλεγραφήματα απόρρητα για δημοσίευση στις εφημερίδες;
Οφείλει ο Υπουργός Εξωτερικών να υπερασπιστεί το δημόσιο συμφέρον και να μην γίνονται φέιγ βολάν; Γιατί να σας πω κάτι; Δυο σχόλια ακόμα επί τούτου. Εάν εγώ ήμουν πρέσβης τρίτης χώρας που έχει κακές σχέσεις με την Ελλάδα και έβλεπα όλα αυτά τα τηλεγραφήματα να κυκλοφορούν αριστερά και δεξιά, δεν θα γέλαγα με τα χάλια της χώρας; Θα γέλαγα και θα έλεγα αυτή η χώρα δεν είναι σοβαρή που ακόμα και το πιο απόρρητο τηλεγράφημα μπορεί να δημοσιεύεται σε εφημερίδες;
Το δεύτερο ερώτημα που έχω: όταν δημοσιοποιούμε αυτά, μήπως με αυτό τον τρόπο κάνουμε κακό στις διεθνείς μας σχέσεις και στη διεθνή μας εικόνα; Δηλαδή κάποιος σε αυτό τον τόπο δεν πρέπει να σκεφτεί πιο ορθολογικά, λιγότερο μικροκομματικά και λιγότερο εγωιστικά και να σκέφτεται την ανάγκη να υπερασπίζεται την εικόνα της χώρας διεθνώς και την εμπιστοσύνη που μας δείχνουν ορισμένες χώρες;
Π.χ. εγώ μπορεί να έχω πέντε τηλεγραφήματα που να γίνονται αυστηρές κριτικές σε τρίτη χώρα σε σχέση με αυτή την υπόθεση. Νομίζει κανείς ότι οφείλω να ικανοποιήσω την περιέργεια κάποιων, ωφελεί τη χώρα να τα δημοσιοποιήσει και να δείξω μια εχθρότητα που δεν έχω αποφασίσει ως Ελλάδα να έχω απέναντι σε αυτή τη χώρα;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι βέβαια.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Εγώ θέλω να είμαι σοβαρός άνθρωπος. Δεν πάω εγώ με τα καπρίτσια καθενός που θέλει να βγάλει δημόσια έγγραφα την ακατάλληλη στιγμή και να τα κουβεντιάζει, προκειμένου να συγκαλυφθούν τα μεγάλα σκάνδαλα που ξέρουμε ότι είναι ενόψει δημοσιοποίησής τους.
Αυτό είναι καθήκον μου σαν Υπουργός Εξωτερικών, όσο κόστος κι αν έχω προσωπικό, από τις συνεχείς επιθέσεις που γίνονται εις βάρος μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τί φοβούνται από το Νίκο Κοτζιά οι επικριτές του και τον χτυπούν ανελέητα; Μήπως αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός, ότι είστε «παλιά αλεπού»;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Να σας πω κάτι. Έχω στείλει 93 υποθέσεις στον Εισαγγελέα. Αυτές οι υποθέσεις που έχω στείλει στον Εισαγγελέα και δεν τις δημοσιοποιώ, αφορούν και πολλούς από τους επικριτές μου. Άρα το πρώτο που φοβούνται είναι ότι μπορούν ν’ αποκαλυφθούν πραγματικά γεγονότα και όχι μεταφυσικά.
Το δεύτερο είναι ότι είναι γνωστό ότι, ακόμα και στις γραμμές της ΝΔ, η εξωτερική πολιτική της παρούσας κυβέρνησης είναι πολυδιάστατη και ενεργητική που αναβάθμισε - και κανένας δεν το διαψεύδει- την πολιτική μας. Διαβάζω τη συνέντευξη του Αμερικάνου Πρέσβη σήμερα που λέει πόσο αναβαθμισμένη είναι η χώρα. Αυτό ενοχλεί, διότι επηρεάζει μέσα στις γραμμές της συντήρησης, ακόμα και της ίδιας της Νέας Δημοκρατίας. Και γι’ αυτό ίσως δεν είναι τυχαίο ότι κάνανε και ειδική σύσκεψη στη Νέα Δημοκρατία, ότι πρέπει να με βάλουν μπρος και να με δέρνουν με οτιδήποτε υπαρκτό ή ανύπαρκτο. Θα σας θυμίσω το τελευταίο ανύπαρκτο.
Είπε ο Δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, ο κ. Μπουτάρης, ότι μ’ ενημέρωσε ότι θα πάει στα Σκόπια. Πράγματι μ’ ενημέρωσε και πήγε στα Σκόπια και χαρακτήρισε αυτή τη βόρεια χώρα μ’ έναν δικό του τρόπο. Με εγκαλεί εμένα η Νέα Δημοκρατία, με 20 Βουλευτές με ερώτηση στη Βουλή, γιατί επέτρεψα στον κ. Μπουτάρη να πει αυτά που είπε στα Σκόπια. Δηλαδή τί θέλει από μένα; Να είμαι μ’ ένα κυνηγετικό όπλο και να κυνηγάω από πίσω τον ελεύθερο λόγο κάποιου δημόσιου ανδρός;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ξέρετε, η Νέα Δημοκρατία λέει ότι δεν τους δείξατε όλα τα έγγραφα, αυτό είναι το θέμα.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα έρθουμε σ’ αυτό. Π.χ ο Ισπανός Πρέσβης που εφέρθη με απίθανο τρόπο απέναντι στη χώρα μας. Πήρα μέτρα. Με έβρισε η Νέα Δημοκρατία για τα μέτρα που πήρα. Με καθύβρισε. Γιατί δεν αντέχει να έχουμε μια ανεξάρτητη ενεργητική εξωτερική πολιτική με αξιοπρέπεια και συνέπεια. Και τί έγινε τρεις μέρες μετά που με καθύβρισε; Η Ισπανία ζήτησε δημόσια συγνώμη.
Έγινε αυτό που είχε γίνει και τότε που έφερα τον Πρέσβη μας από την Πράγα, όταν μας έβρισε ο Πρόεδρος της Τσεχίας. Η τσεχική κυβέρνηση ζήτησε και αυτή συγγνώμη. Και επί τρεις μέρες μέχρι να έρθει η συγγνώμη, με έβριζαν. Δηλαδή δεν έχουμε ηρεμία και αντοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Νέα Δημοκρατία λέει ότι δεν τους τα δείχνετε όλα τα έγγραφα, ότι δεν μπορούν να τα δουν όλα.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Τα έγγραφα που τους είπε ο κ. Πρωθυπουργός, τ’ ανέφερε χωρίς να τα δείξει, ήρθαν και τα είδαν στο Υπουργείο. Αλλά εδώ έχουμε δυο καραγκιοζιλίκια, θα μου επιτρέψετε να πω καραγκιοζιλίκια.
Ο κ. Λοβέρδος ξεκίνησε μια μέρα και μπήκε στο Υπουργείο, ήρθε και στην πτέρυγα που είναι τα γραφεία μου. Ήρθε λοιπόν, άνοιξε μια πόρτα, βρήκε έναν νεαρό διπλωμάτη, άσχετο με τα τηλεγραφήματα τα απόρρητα και ειδικού χειρισμού, και του είπε «πού είναι τα τηλεγραφήματα να τα διαβάσω;». Του είπε «εγώ δεν είμαι ο αρμόδιος» και τί έκανε; Βγήκε έξω και άρχισε να με καταγγέλλει. Το λογικό ποιο ήταν; Να κάνει αυτό που έκανε μετά, δηλαδή να πάρει τηλέφωνο τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών που είναι στην Ελλάδα, γιατί εγώ ήμουν σε ταξίδι, να κανονίσει το ραντεβού και να πάει να τα διαβάσει. Έτσι κάνει κάθε άνθρωπος, δε μπαίνει σε όποια πόρτα βρει μπροστά του.
Δηλαδή είναι σαν να έρθω εγώ στον ALPHA, ν’ ανοίξω την πρώτη πόρτα που είναι ο αποθηκάριός σας, να του πω «εσύ είσαι ο Βερύκιος;», να πει «όχι, δεν είμαι ο Βερύκιος» και ν’ αρχίσω να καταγγέλλω «κρύβεται ο Βερύκιος από μένα». Αυτά είναι γελοιότητες, δεν είναι σοβαρά πράγματα.
Δεύτερον: Υπάρχει μια υπόθεση που ζητήθηκαν από δύο Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας απόρρητα έγγραφα, όταν ο κ. Λοβέρδος ήταν στο Υπουργείο. Ερώτημα: Τους τα έδωσε; Απάντηση: Όχι. Γιατί; Γιατί δε μπορεί ο Υπουργός Εξωτερικών να δίνει απόρρητα έγγραφα, του το απαγορεύει ο νόμος. Και του το απαγορεύει ο νόμος, του το απαγορεύει όπως ανέφερε σωστά ο κ. Κατρούγκαλος, κι ο κανονισμός της Βουλής.
Αυτά έχουν μια διαδικασία. Και να σας πω και κάτι; Πρώτα θα βρούμε ποιος έδωσε σε ποιον έγγραφα, μετά θα δούμε τί θα γίνουν.
Δεύτερον: Εγώ την όλη υπόθεση, πρώτη εβδομάδα του Σεπτέμβρη την έστειλα στη Γενική Επιθεώρηση του Υπουργείου που είναι η προανακριτική διαδικασία. Μετά την έστειλα σε ΕΔΕ και στον Εισαγγελέα. Ξέρετε τί λέει ο νόμος; Ότι για υποθέσεις που είναι σε ΕΔΕ και στον Εισαγγελέα δεν μπορώ να δίνω τα έγγραφα αυτών των υποθέσεων στη δημοσιότητα. Δεν είναι έτσι απλά τα ζητήματα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχει ουρά επομένως η υπόθεση.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Βεβαίως. Πάνε στον Εισαγγελέα, είναι σε ΕΔΕ και για αυτό δεν ομιλώ και για τους υπαλλήλους του Υπουργείου μου. Θα τα εξετάσουν όλα αυτά τα αρμόδια όργανα. Είναι στάση υπευθυνότητας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπουργέ, κατανοητός, ευχαριστούμε πάρα πολύ. Καλή επιστροφή στην Ευρώπη και στη χώρα για να δούμε αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις σας για τον Ερντογάν.
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα τα ξαναπούμε, ευχαριστώ.
1 Δεκεμβρίου, 2017