ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε να καλημερίσουμε τον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Νίκο Δένδια. Καλημέρα κ. Υπουργέ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλημέρα σε εσάς και στους τηλεθεατές σας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ξεκινάμε, κατ' αρχήν, με το θέμα του διαλόγου. Όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι, κατ' αρχήν να ξεκινήσω με τις αναφορές του εκπροσώπου του κ. Biden στο Τwitter, όπου λέει η Ελλάδα πέτυχε μια διπλωματική νίκη επί της ουσίας, με τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε στην κλιμάκωση της έντασης από τους Τούρκους. Βλέπουμε μια αποκλιμάκωση. Είναι ξεκάθαρο ότι πηγαίνουμε σε ένα διάλογο, όπως καταλαβαίνουμε. Πότε θα πάμε; Υπό ποιες προϋποθέσεις κ. Υπουργέ, και αν αυτός ο διάλογος έχει ενδεχομένως ξεκινήσει με κάποιο τρόπο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα είμαι μαζί σας απολύτως σαφής και ειλικρινής. Η Ελλάδα δεν επιδιώκει νίκες. Αυτό που επιδιώκει στην περιοχή είναι η επικράτηση ενός τρόπου συμπεριφοράς. Ποιος είναι αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς; Ο τρόπος συμπεριφοράς τον οποίο επιτάσσει το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Μέχρι εκεί.
Από εκεί και πέρα, θα ήμουν ευτυχής να συμμεριζόμουν τη δική σας αισιοδοξία περί διαλόγου. Πρέπει να σας πω ότι ακόμη δεν έχουμε δυστυχώς -το λέω δυστυχώς, γιατί η ελληνική πλευρά πάντοτε έχει διακηρύξει ότι είναι ανοιχτή σε διάλογο- σε ένα σημείο με το οποίο να μπορούμε να πούμε ότι έχουμε συμφωνήσει ακόμη και την έναρξη διαλόγου.
Τι εννοώ με την έναρξη διαλόγου; Την επανέναρξη του διαλόγου που διακόπηκε το 2016, δηλαδή των διερευνητικών συζητήσεων. Εμείς, από την ελληνική πλευρά με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο και δια του Πρωθυπουργού του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, έχουμε πει ότι επιθυμούμε τον διάλογο με την Τουρκία. Αλλά πάλι όχι επί παντός επιστητού. Ποια είναι η διαφορά μας με την Τουρκία; Η υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και οι υπερκείμενες θαλάσσιες Ζώνες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δηλαδή υφαλοκρηπίδα – ΑΟΖ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μη σας μπλέξω τώρα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά έτσι όπως το λέτε περιγράφεται επαρκώς. Αυτό θα μπορούσαμε να το συζητήσουμε και θα ήταν χρήσιμο να το συζητήσουμε με την Τουρκία. Και αν δεν μπορέσουμε να καταλήξουμε μεταξύ μας σε μια λύση αμοιβαία αποδεκτή, η Ελλάδα θα δεχόταν να πάει στο Δικαστήριο της Χάγης και να επιλυθεί εκεί η διαφορά. Μέχρι εκεί.
Εμείς, δεν αντιλαμβανόμαστε να έχουμε άλλες διαφορές με την Τουρκία. Άρα, αυτό είναι το πλαίσιο διαλόγου, αυτό είναι το αντικείμενο του διαλόγου. Η Ελλάδα έχει διακηρύξει ότι είναι πάντοτε ανοιχτή σε αυτό το διάλογο, βεβαίως εφόσον τηρείται η αυτονόητη προϋπόθεση της μη παραβατικότητας και των μη προκλήσεων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στο δημόσιο λόγο τους οι γείτονές μας, ο ομόλογός σας, ο Πρόεδρος Erdogan, εκεί λένε κατά καιρούς ότι υπάρχουν διάφορα θέματα και πολλά που πρέπει να συζητήσουμε. Και σε εσάς όταν είναι ο διάλογος δομημένος, θεσμικός, το ίδιο λένε; Ή υπάρχει κάποιου είδους διαφοροποίηση και αισθάνεστε ότι κάνουν έστω μισό βήμα πίσω και ότι πλησιάζουμε στην έννοια του διαλόγου με την έννοια που εσείς το περιγράφετε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι η Τουρκία στο πλαίσιο μιας διαπραγματευτικής τακτικής, μιας τακτικής έναρξης συζητήσεων από ένα επίπεδο υπεροχής όπως αυτή το φαντάζεται -γιατί εμείς πρέπει να σας πω ότι δεν παίζουμε με αυτούς τους κανόνες- καταλαβαίνω ότι θα επιθυμούσε να εμφανίσει και μια σειρά δήθεν διαφορών με την Ελλάδα, οι οποίες στην πραγματικότητα είναι απολύτως ανύπαρκτες. Αυτό το καταλαβαίνουμε. Δεν σημαίνει ότι θα συμμεριστούμε αυτή την τουρκική αντίληψη. Το ότι διαβάζω την τακτική κάποιου και αντιλαμβάνομαι τις προτεραιότητές του, δεν σημαίνει ότι συμφωνώ και θα τον ακολουθήσω σε αυτή την πορεία. Νομίζω αυτό για την Ελλάδα θα ήταν λάθος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ακούγεται ένα επιχείρημα, κ. Υπουργέ -μάλλον ένας ισχυρισμός δεν είναι επιχείρημα- ότι ενδεχομένως οι Τούρκοι βάζουν στο τραπέζι δέκα να πάμε σε μια διαπραγμάτευση να πάρουν κάτι. Εμείς δεν έχουμε να διεκδικήσουμε κάτι. Άρα, μήπως φτάσουμε σε ένα σημείο και δώσουμε κάτι; Αναγκαστούμε. Γιατί σε ένα διάλογο όλοι συμβιβάζονται, έτσι δεν είναι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω το εξής: κατ' αρχήν, το πώς η Τουρκία βλέπει τα πράγματα δεν σημαίνει ότι κατ’ ανάγκη η ελληνική πλευρά θα ακολουθήσει. Αν η Τουρκία θέλει να συζητήσει δέκα, δεν σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά θα συζητήσει δέκα.
Επίσης, υπάρχουν άλλα ζητήματα για τα οποία θα πρέπει να συνεννοηθούμε με την Τουρκία και για τα οποία εμείς έχουμε εκφράσει θέση. Να σας πω ένα παράδειγμα το οποίο δεν έχει πετύχει να ανέβει ψηλά στο δείκτη ούτε της επικαιρότητας ούτε του ενδιαφέροντος, αλλά είναι υπαρκτό και πραγματικό: τον πυρηνικό σταθμό στο Ακκούγιου, τον οποίο κατασκευάζει η Τουρκία και για τον οποίο, σύμφωνα με το ισχύον Διεθνές Δίκαιο, θα πρέπει να υπάρξουν διασφαλίσεις ασφαλούς λειτουργίας σε όλες τις γύρω χώρες της περιοχής. Διότι, αν συμβεί κάτι στο Ακκούγιου, τις συνέπειες δεν θα τις πληρώσει μόνο η Τουρκία, θα τις πληρώσει και η Κύπρος και η Ελλάδα και το Ισραήλ.
Υπάρχουν ζητήματα τα οποία μπορούμε και πρέπει να συζητήσουμε με την Τουρκία. Αλλά, δεν είναι στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου, δεν είναι στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής διαφοράς. Υπάρχει το θέμα του κανονισμού ναυσιπλοΐας μέσα στα Στενά. Θεωρούμε ότι η Τουρκία έχει υπερβεί τη Συνθήκη του Μοντρέ, έχει παραβιάσει ακόμη και αποφάσεις του ΙΜΟ. Όμως, αυτά δεν τα εντάσσουμε σε αυτό το πλαίσιο, όμως είναι εκεί και τα έχουμε πει στους Τούρκους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επιστρέφω στο θέμα των θαλασσίων Ζωνών και του «διαλόγου» που πρέπει κάποια στιγμή με ένα τρόπο να διεξαχθεί. Αν δεν είναι παραγωγική η στάση των γειτόνων μας, εσείς αισθάνεστε και πιστεύετε ότι πρέπει η Ελλάδα να περιμένει εσαεί για να ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη φέρ' ειπείν στο Αιγαίο, ή θα μπορούσε να το κάνει όταν εξαντληθεί η υπομονή της, με ένα τρόπο; Όταν κρίνει ότι «ρε παιδί μου συζήτησα ένα, δύο, τρία, πέντε χρόνια.. κάποια στιγμή θα το κάνω».
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, την απάντηση όμως αυτή τη δίνει το Διεθνές Δίκαιο, δεν τη δίνω εγώ ή οποιοσδήποτε άλλος. Για να υπάρξει νόμιμος καθορισμός θαλασσίων Ζωνών, πρέπει να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των κρατών, είτε των αντικειμένων κρατών είτε των κρατών που συνορεύουν, όπως κάναμε με την Ιταλία, όπως διαπραγματευόμαστε τώρα με την Αίγυπτο. Δεν γίνεται μονομερώς. Η μονομερής πράξη, είναι απλώς μια εκδήλωση πρόθεσης.
Βεβαίως, από την άλλη να σας το πω κι αυτό για να μην δημιουργούνται ακόμη και εντυπώσεις. Μια φανταστική συμφωνία, τελείως αντίθετη στη λογική και στο νόμο, όπως η συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και στη Λιβύη, που δεν έχουν αντικείμενες ακτές, είναι στη μέση η Κρήτη, δεν έχει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Είναι σαν η Ελλάδα να κάνει καθορισμό θαλασσίων Ζωνών με τη Σιγκαπούρη!
Άρα, όταν μιλάμε για σοβαρές και πραγματικές συμφωνίες μεταξύ αντικειμένων κρατών, τότε αυτό καθορίζει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες. Οτιδήποτε άλλο, είναι μια εκδήλωση πρόθεσης, δεν είναι ένας καθορισμός Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, σύμφωνα με τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία η Ελλάδα έχει κυρώσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να επανέλθω λίγο στο θέμα του διαλόγου. Είδαμε την τριμερή που έγινε στο Βερολίνο και πολλοί σας καταλογίζουν ουσιαστικά μυστική διπλωματία. Αυτοί οι δίαυλοι, εγώ αντιλαμβάνομαι ότι είναι δίαυλοι επικοινωνίας -το καταλαβαίνουμε όλοι που πρέπει να είναι ανοιχτοί ακόμη και σε συνθήκες πολέμου-να το πω έτσι, αυτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας είναι ανοιχτοί αυτή τη στιγμή; Υπάρχουν σε τέτοιο επίπεδο; Προγραμματίζονται σε τέτοιο επίπεδο συναντήσεις, άλλες επαφές ακόμη και υπό την αιγίδα του Βερολίνου, η οποία έχει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ελλάδα είναι πάντα ανοιχτή στο να προσπαθήσει να βρει τρόπο σοβαρού διαλόγου με την Τουρκία και πάρα πολύ καλά το είπατε δεν συνιστά αυτό μυστική διπλωματία. Αλίμονο. Από εκεί και πέρα όμως, εγώ θα ήμουν ευτυχής αυτές οι επαφές, αυτές οι συζητήσεις οι οποίες γίνονται σε επίπεδο διπλωματών να έχουν μια κατάληξη, να καταλήξουν κάπου ώστε να μπορέσουν οι διερευνητικές να επανεκκινήσουν. Αλλά, για να γίνει αυτό, πρέπει η τουρκική πλευρά να αντιληφθεί ορισμένα πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Το πρώτο, και το πιο φανερό για τον κάθε άνθρωπο με την κοινή λογική, είναι ότι πρέπει η Άγκυρα να καταλάβει ότι πρέπει να απέχει από προκλήσεις, να απέχει από παραβατικές συμπεριφορές. Δεν μπορεί να συζητάμε και συγχρόνως, ακριβώς το ίδιο χρονικό σημείο, να εκδηλώνονται παραβατικές συμπεριφορές. Τότε ποια έννοια έχει η συζήτηση;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γι' αυτό έβγαλε τώρα το «Oruç Reis» και μετά το «Barbaros» για να προκαταλάβει κατά τη γνώμη σας αυτή τη διαδικασία των συνομιλιών – διαλόγου που κάποια στιγμή θα έρθει, αργά ή γρήγορα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το «Oruç Reis» δεν βγήκε. Δηλαδή η NAVTEX στην οποία η Τουρκία είχε η ίδια κηρύξει, δεν …
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα έβγαινε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ναι, θα έβγαινε, μέχρι, αν θυμάμαι καλά, τις 2 Αυγούστου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γι' αυτό το κάνουν;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ εγώ να ξέρω με ποιο τρόπο λειτουργεί η τουρκική πλευρά και πως η ίδια αντιλαμβάνεται τις προτεραιότητές της. Άλλωστε, ξέρετε, εμείς στην Ελλάδα λειτουργούμε πάντα σε ένα πλαίσιο σκέψης. Ποιο είναι το πλαίσιο σκέψης; Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Δίκαιο, ο 21ος αιώνας στον οποίο ανήκουμε όλοι. Δεν είμαστε μια χώρα η οποία επιδιώκει συγκρούσεις και εντάσεις. Προφανώς, η Τουρκία ακόμη αντιλαμβάνεται τον εαυτό της σε μια προηγούμενη εποχή. Άρα, ασκεί πολλές φορές πολιτική εντάσεων. Εμείς, δεν την ακολουθούμε σε αυτό το πράγμα, θεωρούμε ότι θα είναι και μεγάλο λάθος. Από εκεί και πέρα, αυτό το οποίο λέμε στην Τουρκία, είναι ότι η επικοινωνία με όρους Διεθνούς Δικαίου, είναι ο τρόπος επίλυσης των διαφορών. Και επειδή αναφερθήκατε και στο «Barbaros», το οποίο παραβιάζει κατάφορα την Κυπριακή ΑΟΖ -μάλιστα, σήμερα το πρωί μίλησα με τον Κύπριο συνάδελφό μου το Νίκο Χριστοδουλίδη, όχι ότι αυτό συνιστά γεγονός γιατί μιλάμε περίπου κάθε μέρα- νομίζω ότι, σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει πει ξεκάθαρα ότι θα στηρίξει την Κυπριακή Δημοκρατία, με όποιον τρόπο η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ζητήσει αυτή την στήριξη, παραδείγματος χάριν με την επιβολή περαιτέρω κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τον διάλογο που συζητάμε ότι είναι να γίνει, θα τον κάνουν πολιτικοί ή διπλωμάτες κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι διερευνητικές εντολές γίνονται σε επίπεδο διπλωματών. Μακάρι να δημιουργήσουν το κλίμα αυτό που θα μου επιτρέψει να συναντηθώ και με τον ομόλογό μου, τον κ. Cavusoglu. Έχω αρκετό καιρό να τον δω, όπως ξέρετε εγώ τον θεωρώ φίλο μου, έναν άνθρωπο με τον οποίο έχω προσωπικές σχέσεις, έχω πολύ καιρό να τον δω. Eλπίζω ότι οι διερευνητικές θα διεξαχθούν σε ένα τέτοιο κλίμα από την τουρκική πλευρά, γιατί για τη δική μας την πλευρά είμαι σίγουρος, που θα μου επιτρέψουν να τον συναντήσω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα είμαστε σε επίπεδο διερευνητικών, όπως αντιλαμβάνομαι κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι δεν είμαστε. Μακάρι να ήμασταν. Είμαστε σε επίπεδο συζητήσεων, επαφών. Για την ακρίβεια, και «των συζητήσεων» που σας λέω, δυστυχώς πολύ είναι. Επαφών, που θα μπορούσαν εάν πετύχουν, να οδηγήσουν σε επανέναρξη των διερευνητικών. Εκεί ακριβώς είμαστε. Δεν θέλω ούτε να ωραιοποιήσω, ούτε να σας αποκρύψω κάτι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι, αλλά είναι σημαντικό να το ξεκαθαρίσουμε στον κόσμο. Για να το καταλάβουμε κι εμείς πρώτα και να το καταλάβει και ο κόσμος, αυτό που λέτε ότι είμαστε σε ένα επίπεδο επαφών για να πάμε στις διερευνητικές. Είναι το άλφα, ενδεχομένως. Αλλά έχει γίνει το άλφα
.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μη το θεωρήσετε ως κατάκτηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι δεδομένο ότι γίνεται πάντα, θα μου πείτε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, αυτό, έχει σημασία αν αποφέρει κάποιο αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα, σας το λέω, εμείς το ευχόμαστε διαχρονικά. Το ευχόμαστε υπό τον όρο της μη παραβατικότητας από την άλλη πλευρά, μην το ξεχνάμε αυτό. Γιατί, δεν το λέω για σας και για τους ακροατές μας. Το λέω γιατί, όταν μιλάει ο εκάστοτε Υπουργός Εξωτερικών, στην πραγματικότητα τον ακούει και ένα ευρύτερο ακροατήριο και η άλλη πλευρά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι αλήθεια, έχετε δίκιο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Άρα, υπό αυτή την έννοια, θέλω να το επαναλάβω: υπό όρους μη παραβατικότητας. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να συρθεί σε οποιαδήποτε συζήτηση υπό όρους παραβατικότητας, εκβιασμών, πιέσεων. Δεν πρόκειται να συμβεί αυτό το πράγμα, να είμαστε ξεκάθαροι από την αρχή, για να μην υπάρχει οποιαδήποτε παρεξήγηση από την άλλη πλευρά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιστεύετε ότι, ενδεχομένως, ο Erdogan θα βιαστεί, ή σπεύδει, ενδεχομένως, και μπορεί να πάει σε ένα διάλογο ενόψει του γεγονότος ότι υπάρχουν εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το κλίμα αυτή τη στιγμή, ενδεχομένως, είναι ευνοϊκό για τον ίδιο, αλλά μπορεί να αλλάξει μετά το Νοέμβριο; Αυτό μπορεί να είναι μια θετική εξέλιξη για μας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με κάθε σεβασμό, γιατί δεν είμαι εγώ αυτός που θα κρίνω την τουρκική ηγεσία, αλλά νομίζω ότι αν η τουρκική ηγεσία διαβάζει την αμερικανική πλευρά μέσα από μόνο το επίπεδο των προσωπικών σχέσεων του Προέδρου Erdogan με τον Πρόεδρο Trump, νομίζω θα κάνει λάθος. Αν κοιτάξει κανείς, παραδείγματος χάριν, σειρά ανακοινώσεων τα τελευταία χρόνια του State Department, την τοποθέτησή του επί όλων των θεμάτων: από την Αγία Σοφία που είπατε μόλις προηγουμένως -που δεν είναι ελληνοτουρκική διαφορά, είναι όμως παραβίαση των κανόνων προστασίας ενός μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, του κοινού μας παρελθόντος και υπό όρους του κοινού μας μέλλοντος- μέχρι τα θέματα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, της υφαλοκρηπίδας, της δήθεν συμφωνίας με την Διοίκηση της Τρίπολης, το State Department έχει πάρει πάντοτε τη θέση του Διεθνούς Δικαίου, η οποία είναι η θέση της ελληνικής πλευράς. Διότι η ελληνική πλευρά είναι πάντοτε με το Διεθνές Δίκαιο, εμείς δεν θέλουμε να παραβούμε το Διεθνές Δίκαιο. Νομίζω ότι, η τουρκική πλευρά ίσως θα χρειαζόταν να είναι πιο προσεκτική στην ανάγνωση της σημερινής αμερικανικής πραγματικότητας. Kαι δεν μιλώ για τα δυο νομοθετικά σώματα, το Κογκρέσο και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, στην οποία ο τρόπος διατύπωσης της σκέψης τους είναι πολύ οξύτερος, παραδείγματος χάριν από τη δική μου, απέναντι στην Τουρκία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επί των ελληνοτουρκικών έχω μια τελευταία ερώτηση. Έχει ρίξει ο κ. Τσίπρας αν δεν κάνω λάθος στο τραπέζι, ο ΣΥΡΙΖΑ, την ιδέα ότι θα έπρεπε να γίνει ένα Συμβούλιο πολιτικών αρχηγών μετά από αυτή τη μίνι κρίση να την αποκαλέσω έτσι, που παρήλθε φαινομενικά. Πως το ακούτε το Συμβούλιο πολιτικών αρχηγών; Είναι κάτι που το βρίσκετε χρήσιμο αυτή τη στιγμή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο Πρωθυπουργός, ο κ. Μητσοτάκης, ενημέρωσε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς και πρέπει να πω ότι οι συζητήσεις αυτές διεξήχθησαν σε ένα κλίμα εθνικής κοινής αντίληψης, εθνικής ομόνοιας. Πρέπει να πω -και είμαι υποχρεωμένος να το πω- ότι στο δικό μου επίπεδο, και στο επίπεδο του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής αλλά και της ενημέρωσης των Κομμάτων, είχα σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό τη στήριξη του ελληνικού πολιτικού συστήματος, τη στήριξη των Κομμάτων της αντιπολίτευσης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλό είναι αυτό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό είναι τεράστιο κεφάλαιο. Η εθνική ενότητα είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για τη χώρα. Το έχω καταλάβει πάρα πολύ καλά πια από αυτή τη θέση. Έχει τεράστια διαφορά να διαπραγματεύεσαι στο εξωτερικό έχοντας τη στήριξη συνολικά του πολιτικού σκηνικού της πατρίδας σου. Αυτό είναι, ίσως, η απαραίτητη προϋπόθεση για την εθνική μας επιτυχία και την εθνική μας επιβίωση. Και οφείλω να το αναγνωρίσω αυτό στα Κόμματα της αντιπολίτευσης, στη συντριπτική τους πλειοψηφία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θεωρώ ότι ήταν καταλυτική η παρέμβαση Merkel
-επανέρχομαι λίγο πιο πίσω- για την αποκλιμάκωση της έντασης; Δηλαδή είδαμε δημοσιεύματα και από τη γερμανική πλευρά που λένε ότι η Merkel τηλεφώνησε στον Ερντογάν και του είπε «πρόσεξε, οι Έλληνες δεν παίζουν». Έχετε τέτοια πληροφόρηση εσείς; Έχετε προφανώς, αλλά το θέμα είναι να μας την πείτε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Καγκελάριος Merkel έχει ένα πολύ αυξημένο κύρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θυμηθείτε μόνο, είναι Καγκελάριος της Γερμανίας για 16 χρόνια. Επίσης, η Γερμανία ασκεί την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Καγκελάριος Merkel έχει και το θεσμικό καθήκον -και είμαι βέβαιος ότι το προσλαμβάνει, γιατί έχει σαφή ευρωπαϊκή συνείδηση- να χειριστεί θέματα που αφορούν την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από εκεί και πέρα, πρέπει να σας πω και θέλω να είμαι και σε αυτό σαφής, ότι η Ελλάδα έχει μια εξαιρετική σχέση και με την άλλη μεγάλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη Γαλλία και τον Πρόεδρο Macron, ο οποίος έχει επίσης σαφή θέση στα ζητήματα των ελληνοτουρκικών διαφορών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν η Ισπανία σε αυτή τη χρονική στιγμή. Χώρα, που μέχρι τώρα δεν την είχαμε ακούσει ποτέ να βγαίνει μπροστά και να παίρνει καθαρή θέση. Για εμένα προσωπικά πιο εντυπωσιακό ακόμη από τη Γαλλία και τη Γερμανία, ίσως ήταν η Ισπανία γιατί βλέπουμε ότι χώρες που μέχρι τώρα δεν έπαιρναν θέση καθαρά, τώρα ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ που το φέρνετε στο διάλογο. Με την Ισπανία κάναμε μια μεγάλη προσπάθεια. Πήγα στην Ισπανία, ήρθε προχθές η Ισπανίδα συνάδελφος στην Αθήνα, κάναμε μια μεγάλη προσπάθεια. Και σε τι χρειάζεται αυτή η προσπάθεια; Και χρειάζεται να γίνει και για άλλες χώρες. Τείνουμε, επειδή υπάρχει το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να βάζουμε σε δεύτερο βαθμό τις διμερείς σχέσεις. Χωρίς όμως διμερείς σχέσεις -και θα μου επιτρέψετε να πω χωρίς διαπροσωπικές σχέσεις- είναι πιο δύσκολο να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πέρα από την τυπική απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών, χρειάζεται και μια βαθιά κατανόηση διμερώς, ανάμεσα σε εμάς και σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδίως σε θέματα όπως τα συγκεκριμένα, των ελληνοτουρκικών διαφορών, που χρειάζονται επεξήγηση, χρειάζονται συνεννόηση, χρειάζονται αντίληψη και της άλλης πλευράς ποιο είναι το διακύβευμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η λεπτομέρεια που πολλές φορές δεν την ξέρουν. Έχω την επιθυμία να πάμε στα προσωπικά λίγο…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, και εγώ το ίδιο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Προσωπικά, εννοείτε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει μια καταγγελία κ. Υπουργέ, εμείς θα τη δείξουμε συγνώμη δεν σας είχαμε… ευλόγως δεν σας είχαμε προειδοποιήσει, βέβαια, δεν είμαστε υποχρεωμένοι, δείξτε παρακαλώ την καταγγελία σε βάρος του κ. Δένδια. Αυτή είναι η καταγγελία που έχουμε να κάνουμε, κ. Υπουργέ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ δεν έχω πρόσβαση σε εικόνα, άρα θα πρέπει να μου την περιγράψετε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπουμε να φοράτε μια μάσκα με το τριφύλλι πάνω! Είναι μια ευθεία μομφή που σας αποδίδουμε, για να το ελαφρύνουμε και λίγο…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εσείς είστε Ολυμπιακός, αν δεν απατώμαι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είμαι ξεκάθαρα Ολυμπιακός.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το έχετε εκδηλώσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είμαι εκδηλωμένος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Προσέξτε πως θα του απαντήσετε τώρα, γιατί δεν είστε σε φίλιο έδαφος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχω πόλεμο από τον Φουρλή, όμως, όπως καταλαβαίνετε, κ. Υπουργέ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Χαίρομαι που υπάρχουν και ορθοφρονούντες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχα ζητήσει να μας ρίξουν τον ύμνο του Ολυμπιακού, αλλά δεν θα το κάνω. Συγνώμη για το ύφος μου να το ελαφρύνουμε και λίγο…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλά κάνουμε διότι δεν χρειάζεται να οδηγήσουμε την ελληνική κοινωνία σε κατάθλιψη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έτσι είναι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, εκτός από το επίπεδο των διπλωματικών σχέσεων υπάρχει και το επίπεδο των προσωπικών σχέσεων, και αναφέρομαι στην επίσκεψη της Ισπανίδας Υπουργού και το λέω απολύτως σοβαρά. Υπάρχουν κώδικες επικοινωνίας μεταξύ των Υπουργών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι πολύ σημαντικό και αυτό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να ξέρετε ότι ο Ούγγρος Υπουργός, ο οποίος με επισκέφθηκε την Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα μου έφερε, σαν δώρο, μανικετόκουμπα με τον Ferenc Puskas.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτά θα μου άρεσαν κι εμένα, να σας πω την αλήθεια.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ θα του το επιστρέψω το δώρο, ψάχνω μανικετόκουμπα με τον Lajos Detari, τον δεύτερο μεγάλο θρύλο του ουγγρικού ποδοσφαίρου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε διπλωμάτης!
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, το επίπεδο των προσωπικών σχέσεων -σας το έλεγα προηγουμένως για το Συμβούλιο- είναι απολύτως απαραίτητο και είναι απολύτως χρήσιμο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό είναι ξεκάθαρο, ναι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θυμίζω, πολλές φορές όταν κάνουμε τέτοιες συζητήσεις, εδώ στο Υπουργείο, στους διπλωμάτες, ότι ο Kissinger και ο Nixon με τον Mao Ze Dong άνοιξαν το διάλογο στις χώρες τους με τη “Διπλωματία του πινγκ-πονγκ». Πρέπει να έχουμε στοχοπροσήλωση. Ξέρετε, στις διπλωματικές σχέσεις πρέπει να είσαι σοβαρός, αλλά όχι σοβαροφανής. Και το χιούμορ χρειάζεται και οι διαπροσωπικές σχέσεις χρειάζονται και οι κώδικες επικοινωνίας χρειάζονται. Νομίζω είναι απολύτως απαραίτητο, αυτή είναι η άποψή μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εγώ συμφωνώ, να σας πω την αλήθεια. Νομίζω σε όλες τις εκφάνσεις πρέπει να είμαστε σοβαροί, όχι σοβαροφανείς όμως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πάντως σας εύχομαι καλή επιτυχία με τη Wolves, στις 6 Αυγούστου, ειλικρινά και από την καρδιά μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Δεν θυμάμαι πότε έπαιξε ο Παναθηναϊκός στην Ευρώπη τελευταία φορά για να αντευχηθώ!
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τι να κάνουμε ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θυμάται η Ευρώπη όμως, δόξα τω Θεώ θυμάται η Ευρώπη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σιγά - σιγά θα επανέλθουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πριν καλημερίσουμε να κάνω και την τελευταία ερώτηση. Λέτε το μεθαυριανό Υπουργικό Συμβούλιο να είναι αποχαιρετιστήριο;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι για το καλοκαίρι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι για σας προσωπικά, αλλά ενδεχομένως …
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όλοι είμαστε υπό την κρίση του Πρωθυπουργού και κανένας δεν εξαιρείται. Ο ανασχηματισμός -αυτόν υπονοείτε- είναι προνόμιο του Πρωθυπουργού, εγώ δεν έχω να κάνω κανένα σχόλιο πάνω σε αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ακούγεται εντόνως, κ. Υπουργέ, πάντως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το γνωρίζω. Μα το τελευταίο δίμηνο νομίζω ακούγεται συνεχώς εντόνως ή ατόνως, ακούγεται συνέχεια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την παρουσία σας εδώ, κ. Δένδια.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ πολύ, να είστε καλά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστούμε, καλή σας συνέχεια.
30 Ιουλίου, 2020