Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, κ. Γιώργου Γεραπετρίτη, μετά το πέρας της συνάντησης με τον Τούρκο ομόλογό του, κ. Hakan Fidan (Άγκυρα, 05.09.2023)

Ευχαριστώ τον Υπουργό Εξωτερικών, κ. Φιντάν, για την υποδοχή και τη φιλοξενία στο Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.

Θα ήθελα, καταρχάς, να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το κλίμα συνεργασίας που μόλις μέσα σε λίγους μήνες από την ορκωμοσία των δύο κυβερνήσεων, έχουμε καταφέρει να οικοδομήσουμε. Ένα κλίμα που βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση και τον σεβασμό, που κρατά ανοικτό έναν απευθείας δίαυλο επικοινωνίας, που επιτρέπει την αποκλιμάκωση κρίσεων και τη θέση γερών βάσεων για τις συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα μεταξύ μας.

Σήμερα, επισκέφθηκα την Άγκυρα με σκοπό να συνομιλήσω με τον Τούρκο ομόλογό μου για τις σχέσεις των δύο χωρών μας.

Σχέσεις που θέλουμε να εξελιχθούν επί τη βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και ιδίως του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως κατ’ εξοχήν της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών. Πιστεύω ότι συμμεριζόμαστε την ανάγκη να προωθήσουμε περαιτέρω τις οικουμενικές αυτές αξίες και να εδραιώσουμε σχέσεις αγαστής συνύπαρξης και ανεκτικότητας, με αμοιβαίο σεβασμό στην ισότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών, καθώς και στη μη ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις.

Η εμπειρία των τελευταίων ετών κατέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι οι εξωγενείς κρίσεις καθίστανται κανονικότητα, παρά εξαίρεση. Τούτο αναδεικνύει έτι περαιτέρω την αξία της συνεννόησης και της συνεργασίας. Η αντιμετώπιση της πανδημίας, των φυσικών καταστροφών, της ενεργειακής κρίσης και της επισιτιστικής ανασφάλειας αποτελούν λίγα μόνον, αλλά σημαντικά παραδείγματα πεδίων, στα οποία μπορούμε να συνεργαστούμε για το κοινό καλό.

Στο πνεύμα αυτό, συζητήσαμε, κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας, για τις διμερείς μας σχέσεις, καθώς και για θέματα περιφερειακού και διεθνούς ενδιαφέροντος.

Στο Βίλνιους της Λιθουανίας, οι ηγέτες των δύο χωρών συμφώνησαν να ξαναπιάσουν το νήμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να προωθήσουν τη μεταξύ μας συνεργασία.

Και ανέθεσαν σε εμάς, τους Υπουργούς Εξωτερικών, να αναλάβουμε την πολιτική καθοδήγηση της διαδικασίας αυτής.

Αυτή ακριβώς είναι η αποστολή μας:

Πρώτον, να επιλύουμε τα θέματα αιχμής που ανακύπτουν μεταξύ των χωρών μας και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις, ώστε να προλαμβάνουμε εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις.

Δεύτερον, να κατευθύνουμε τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των δύο πλευρών σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ώστε να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση, ενιαία προσέγγιση και υψηλή λογοδοσία για την παραγωγή ωφέλιμων και απτών αποτελεσμάτων.

Τρίτον, να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής, ισχυρή πολιτική εντολή και νομιμοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο.

Με τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Φιντάν, συμφωνήσαμε, κατά τις συνομιλίες μας, ότι το επόμενο διάστημα ο οδικός μας χάρτης θα περιλαμβάνει τα εξής τρία επίπεδα:

Πρώτον, το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, ο οποίος θα εκκινήσει με ευθύνη, από ελληνικής πλευράς, της Υφυπουργού κας Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, στις 16 Οκτωβρίου.

Δεύτερον, το επίπεδο της εφαρμογής και ενίσχυσης των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα εκκινήσει το αμέσως προσεχές διάστημα.

Τρίτον, το επίπεδο των συνομιλιών για την προώθηση της θετικής ατζέντας, υπό τον Υφυπουργό, κ. Κώστα Φραγκογιάννη, σε συνεργασία που θα αφορά τομείς, όπως ο τουρισμός, οι επενδύσεις, η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση.

Βεβαίως, κομβικά σημεία της διαδικασίας αυτής θα είναι:

Πρώτον, η συνάντηση που θα έχουν οι δύο ηγέτες, ο Πρόεδρος Erdogan και ο  Πρωθυπουργός Μητσοτάκης, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στις 18 Σεπτεμβρίου.

Και στη συνέχεια, η διοργάνωση μετά από 7 χρόνια, έως το τέλος του έτους, του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, με τη συμμετοχή των εκατέρωθεν αρμόδιων σε τομείς διμερούς συνεργασίας Υπουργών.

Η συζήτηση με τον κ. Υπουργό περιέλαβε επίσης και ζητήματα, όπως το Κυπριακό, την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, το μεταναστευτικό.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, οι θέσεις μας είναι γνωστές. Κρίσιμο και αναγκαίο βήμα είναι η άμεση επανεκκίνηση των συνομιλιών.

Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, η Ελλάδα από μακρού χρόνου και με συνέπεια την υποστηρίζει, υπό την προϋπόθεση ασφαλώς να πληρούνται τα προαπαιτούμενα κριτήρια, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η πορεία αυτή είχε δυσκολίες. Προσβλέπω σε μία αγαστή συνεργασία για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

Σε σχέση με τις μειονότητες, μιλήσαμε και αναδείξαμε τα θέματα που τις αφορούν. Για εμάς, οι μειονότητες είναι γέφυρες συνεργασίας. Και όλοι οι πολίτες μας στην Ελλάδα απολαύουν ισονομίας και ισοπολιτείας.

Τέλος, αναφερθήκαμε και στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος. Είναι προς το κοινό μας συμφέρον να συνεργασθούμε για τον έλεγχο της παράτυπης μετανάστευσης και την καταπολέμηση των παράνομων δικτύων διακίνησης που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο.

Βεβαίως, απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαχείριση, τόσο του μεταναστευτικού, όσο και κάθε άλλου συναφούς ζητήματος, είναι η αντιμετώπιση των περιφερειακών κρίσεων που προκαλούν αποσταθεροποίηση στην ευρύτερη περιοχή μας.

Και είχαμε, σήμερα, την ευκαιρία με τον φίλο κ. Φιντάν να συζητήσουμε για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, για τη Συρία, τη Λιβύη και για τη συνεχιζόμενη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία.

Στο πλαίσιο ακριβώς αυτής της περιφερειακής σταθερότητας, είναι σημαντικό για τις διμερείς μας σχέσεις να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας στην περιοχή μας, με αποχή από επιθετική ρητορική και μονομερείς ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την προσέγγιση που επιχειρούμε. Αυτό θα συμβάλει ουσιωδώς στις διμερείς μας συζητήσεις, είναι όμως και αναγκαίο για το μείζον αγαθό της ευημερίας μας.

Η ευθύνη, την οποία επωμιζόμαστε είναι ανάλογη της ιστορικής ευκαιρίας που παρουσιάζεται και στις δύο κυβερνήσεις να εδραιώσουμε μια μακρά σχέση καλής γειτονίας για το αμοιβαίο όφελος των λαών μας και μια βιώσιμη κατάσταση ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή μας.

Δεν είμαστε αιθεροβάμονες. Γνωρίζουμε ότι αποστάσεις που δημιουργήθηκαν σε βάθος χρόνου και τα πάθη που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά δεν διαγράφονται μονοκονδυλιά.

Όμως, έχουμε τη διάθεση και τη βούληση να επενδύσουμε στην ειλικρίνεια και την αμοιβαία κατανόηση. Για να αναζητήσουμε κοινούς τόπους και να διαρρήξουμε εδραιωμένες αντιλήψεις. Και όπου υπάρχουν διαφωνίες, τουλάχιστον να μην προκαλούνται κρίσεις.

Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται προσήλωση σε οικουμενικές και θεμελιώδεις αξίες, όπως κατεξοχήν η αυστηρή και καθολική εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου.

Η ελληνική κυβέρνηση, θα διαπνέεται από ειλικρίνεια στις συζητήσεις με την τουρκική κυβέρνηση και από σεβασμό προς τους δύο λαούς. Το ίδιο πιστεύω ότι θα συμβεί και από την πλευρά της τουρκικής κυβέρνησης. Να χτίσουμε πάνω σε αυτά που μας ενώνουν και να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά που μας χωρίζουν, με όραμα την ασφάλεια και την ευημερία των δύο λαών, αλλά και των μελλοντικών γενεών.

Ευχαριστώ και πάλι κύριε Υπουργέ, αγαπητέ φίλε Hakan και προσβλέπω στη συνεργασία μας.

Σας ευχαριστώ.