Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, μετά το πέρας της συνάντησης του με την Υπουργό Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Annalena Baerbock (29.07.2022)

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αγαπητή Αnnalena,

Είναι πολύ μεγάλη μου χαρά που σε υποδέχομαι σήμερα στην Αθήνα.  Βεβαίως, έχουμε συναντηθεί αμέτρητες φορές, πιο πρόσφατα στο Λουξεμβούργο στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και θα ήθελα να τονίσω ότι είχες την καλοσύνη να συναντηθούμε και πριν, όταν ήσουν ακόμη στην αντιπολίτευση.

Είχαμε συζητήσει και τότε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος γιατί η ελληνική κυβέρνηση είναι μια «πράσινη κυβέρνηση».

Είχαμε ήδη μια εκτενή συζήτηση. Η συζήτησή μας θα συνεχιστεί στο γεύμα εργασίας. Εξετάσαμε τις διμερείς μας σχέσεις που εκτείνονται σε ένα ευρύτατο φάσμα, ριζωμένες στην ιστορία με τα φωτεινά σημεία τους, με τα προβληματικά σημεία τους, με τα μελανά σημεία τους.

Θα ήθελα να θυμίσω για ιστορικούς λόγους, ότι ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας ο Όθωνας ήταν Γερμανός, Βαυαρός.  Ο Όθωνας αγάπησε την Ελλάδα, τάφηκε με την στολή του Έλληνα Εύζωνα, είναι θαμμένος στο Μόναχο.

Επίσης το δίκαιό μας το αστικό, το ποινικό δίκαιό μας έχουν γερμανικές ρίζες. Ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες της Αθήνας κτίρια του οποίου κοσμούν το ιστορικό κέντρο, ήταν ο Ερνέστος Τσίλλερ.  Έχει φτιάξει και αυτό το κτίριο που βρισκόμαστε σήμερα.

Επίσης, το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων σχεδιάστηκε από Βαυαρούς αρχιτέκτονες και κατασκευάστηκε από τον Λουδοβίκο, τον βασιλιά της Βαυαρίας τον πατέρα του Όθωνα.

Και βέβαια κάτι πιο ελαφρύ, 170 χρόνια μετά τον Βασιλιά Όθωνα άλλος ένας Όθωνας ο Όττο, επίσης Γερμανός σαν προπονητής της ποδοσφαιρικής μας ομάδας μας έφερε το κύπελο Ευρώπης. Για αυτό οι Έλληνες τον αγαπούν ακόμα και μέχρι σήμερα.

Και με την ευκαιρία θα ήθελα να μου επιτρέψεις να σου ευχηθώ καλή επιτυχία στην ποδοσφαιρική ομάδα γυναικών της Γερμανίας, που παίζει στον τελικό με την Αγγλία.

Μιλώντας για τις σχέσεις μας θα ήθελα να δανειστώ τα δικά σου λόγια. Θεωρούμε τη Γερμανία ως έναν από τους στενότερούς μας εταίρους μέσα στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια, για πάρα πολλούς λόγους.

Οι οικονομικές μας σχέσεις ενισχύονται. Τον περασμένο χρόνο το διμερές μας εμπόριο παρά την πανδημία ξεπέρασε τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ.

To 2019 είχαμε 3 εκατομμύρια Γερμανούς τουρίστες, φέτος περιμένουμε ότι θα ξεπεραστεί αυτός ο αριθμός.

Και επίσης σε κάτι που έχει μεγάλη σημασία για εμάς, στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουμε μια στενή συνεργασία και θέλω να αναφερθώ στο Μνημόνιο για τη μετατροπή ενός πολύ ωραίου νησιού του Αιγαίου, της Αστυπάλαιας, σε ενεργειακά αυτόνομο νησί και επίσης τα φωτοβολταϊκά πάρκα στη Μακεδονία και στην Πελοπόννησο για να αντικαταστήσουν τις λιγνιτικές μονάδες που σήμερα λειτουργούν.
Αγαπητή Αnnalena, θέλω να σε ευχαριστήσω για τα λόγια σου, αλλά θέλω να σε ευχαριστήσω και για τις πράξεις σου. Αναφέρομαι στη χθεσινή σου επίσκεψη στο μνημείο Oλοκαυτώματος των Ελλήνων Εβραίων και την επίσκεψή σου στα κρατητήρια της Kommandatur δύο μνημεία που συμβολίζουν τις σκοτεινές περιόδους και τις σχέσεις των χωρών μας, αλλά κυρίως τις σκοτεινές περιόδους της ανθρωπότητας.

Και θέλω να σου πω πόσο εκτιμάμε την ανάληψη της ιστορικής ευθύνης και μάλιστα από τη γενιά σου η οποία δεν είχε καμιά σχέση με ότι έγινε. Θα μου επιτρέψεις όμως να πω ότι θα θέλαμε αυτή η ανάληψη αν είναι «εις ολόκληρον».

Και θέλω να υπογραμμίσω ότι για την Ελληνική Κυβέρνηση αλλά πολύ περισσότερο για την ελληνική κοινωνία, το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων παραμένει ανοιχτό και θα ήθελα να πω ότι η ρύθμισή του που είναι κυρίως ένα θέμα αρχής, θα είναι αμοιβαία επωφελής και για τις δύο χώρες μας.

Νομίζω ότι θα άξιζε να χρησιμοποιήσω μία δήλωση του Manuel Sarrazin στην Ομοσπονδιακή Βουλή πριν από ένα χρόνο, ο οποίος έχει τοποθετηθεί θετικά γι΄ αυτό το ζήτημα.

«Εάν στόχος είναι η Γερμανο-Ελληνική συνεργασία και φιλία, τότε πρέπει η Γερμανία να σταματήσει να δηλώνει ότι το ζήτημα των επανορθώσεων έχει λήξει».

Ένα άλλο θέμα το οποίο έθεσα σήμερα είναι το ζήτημα των εξαγωγών γερμανικού πολεμικού υλικού στην Τουρκία και κυρίως των υποβρυχίων Τύπου 214, κάτι που και ο Πρωθυπουργός έχει θέσει στον Καγκελάριο.

Θα ήθελα να επαναλάβω εδώ την ελληνική θέση η οποία είναι σαφής: Τα υποβρύχια αυτά κινδυνεύουν να αλλάξουν την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και να αλλάξουν αυτή την ισορροπία υπέρ μίας χώρας που αν και είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει εκδώσει απειλή πολέμου, casus belli, εναντίον της Ελλάδας, εναντίον της πατρίδας μου.

Μίας χώρας που παραβιάζει την κυριαρχία μας, παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματά μας και όχι μόνο την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος αλλά και άλλων κρατών, μιας χώρας, η οποία κατέχει παράνομα έδαφος κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κυπριακής Δημοκρατίας, μίας χώρας που κονιορτοποιεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα του τύπου.

Βεβαίως και η Ελλάδα έχει τα ίδια υποβρύχια αλλά η Ελλάδα δεν απειλεί οποιονδήποτε από τους γείτονές της και βεβαίως δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση και δεν καταπατά καμιά έννοια Διεθνούς Δικαίου και ιδίως του Δικαίου της Θάλασσας.

Η Ελλάδα δεν είναι αναθεωρητική δύναμη, δεν έχει ασπαστεί αναθεωρητικά δόγματα. Και συγκρατώ βέβαια θετικά ότι και στη Γερμανία υπάρχουν τοποθετήσεις υπέρ της άποψης που εξέφρασα.

Συζητήσαμε επίσης για τις περιφερειακές εξελίξεις, ξεκινώντας από ένα κοινό σημείο αφετηρίας, ότι και η Ελλάδα και η Γερμανία έχουν ως πυξίδα το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου.  

Είμαστε ευρωπαϊκές χώρες, Εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, εδώ και δεκαετίες.  Και επίσης αυτό σημαίνει ότι δείχνουμε ο ένας στον άλλον και πρέπει να δείχνουμε την απαραίτητη αλληλεγγύη.

Όσον αφορά λοιπόν την Ουκρανία μετά από τη ρωσική εισβολή, θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα τηρεί μια θέση αρχής. Υπέρ του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών της γης.

Η θέση μας στην Ουκρανία δεν είναι μια ad hoc θέση.  Είναι μια θέση που πηγάζει από τις αρχές μας.  Και θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα πιστεύει και νομίζω και η Γερμανία το πιστεύει αλλά δεν είμαι εγώ αυτός που θα το πω αυτό, ότι το παράδειγμα του αναθεωρητισμού δεν μπορεί να πετύχει.

Και όταν μιλάω στην ελληνική κοινωνία λέω ότι αν το παράδειγμα του αναθεωρητισμού πετύχει, η Ελλάδα μπορεί να είναι το επόμενο θύμα μιας αντίληψης αναθεωρητισμού.

Εμείς, λοιπόν, παρά το μεγάλο κόστος, εφαρμόζουμε απολύτως όλες τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.  Και επίσης αποδίδουμε πέρα από αυτό ιδιαίτερη σημασία στην απόδοση δικαιοσύνης, ιδίως όσον αφορά τα εγκλήματα πολέμου.

Συζητήσαμε επίσης σήμερα τις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια.  Οι απόψεις μας συμπίπτουν γιατί και οι δυο χώρες πιστεύουμε ότι το μέλλον της περιοχής είναι η ευρωπαϊκή οικογένεια και ότι δεν πρέπει να επιτρέψουμε την «βαλκανιοποίηση» των Δυτικών Βαλκανίων, ούτε να επιτρέψουμε σε αναθεωρητικές δυνάμεις, ούτε να επιτρέψουμε σε αναθεωρητικές ιδεολογίες να καλύψουν το κενό.

Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι για τη σύγκληση της πρώτης Διακυβερνητικής Διάσκεψης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Ελλάδα προσπάθησε όσο μπορεί να βοηθήσει αυτές τις δυο χώρες στην ευρωπαϊκή τους πορεία και θα συνεχίσει να το πράττει.
Αλλά γενικά συζητήσαμε για όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, μας απασχολεί ο διάλογος Βελιγραδίου-Πρίστινας και η κατάσταση στη Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Μιλήσαμε επίσης για την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο εν όψει της μετάβασής σου στην Τουρκία. Σε ενημέρωσα για το κλίμα έντασης που καλλιεργεί η γειτονική μας χώρα που υπονομεύει την ασφάλεια και τη σταθερότητα και τη συνοχή του ΝΑΤΟ στην περιοχή.

Εμείς είμαστε πάντα έτοιμοι για διάλογο με την Τουρκία, αλλά ένα διάλογο στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου.

Επίσης είχα την ευκαιρία να ενημερώσω για τις ανησυχητικές εξελίξεις στο Κυπριακό, ιδιαίτερα μετά την χθεσινή μου επίσκεψη στη Λευκωσία και να υπογραμμίσω την ανάγκη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης στην Κύπρο.

Όλα αυτά τα θέματα, όπως σου είπα, θα τα συζητήσω και σήμερα το απόγευμα με τη Γαλλίδα συνάδελφό μας την κα Collona την οποία θα συναντήσω στο Παρίσι αμέσως μετά το πέρας της δικής μας συνάντησης.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σου πω πόσο ευτυχισμένος είμαι που είσαι σήμερα μαζί μας στην Αθήνα και να ευχηθώ να έχω την ευκαιρία να σου ανταποδώσω το συντομότερο την επίσκεψη, ερχόμενος στο Βερολίνο.

Και πάλι ευχαριστώ θερμά για την παρουσία σου σήμερα εδώ, ξέρω πόσο χρειάστηκε να πιέσεις τα πράγματα δεδομένου ότι το πρόγραμμά σου εξαιτίας του covid είχε πιεστεί πάρα πολύ και το εκτιμάμε πάρα πολύ που είσαι σήμερα μαζί μας.

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΥΠΕΞ: Έχετε ερώτηση; Η κυρία Kürschner.  

Μ. Kürschner: Kürschner, από Mediengruppe Bayern.

Μία ερώτηση σχετικά με την λεγόμενη κυκλική ανταλλαγή, το ringtaus. Υπάρχουν, έχετε φτάσει σε κάποια συμφωνία επ’ αυτού;

Κύριε Δένδια, αναφερθήκατε στις επανορθώσεις. Ακούστηκε σαν να εξακολουθεί να τίθεται επί τάπητος το θέμα αυτό. Σε τι είδους συμφωνία φτάσατε ως προς αυτό το θέμα;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση. Καταρχάς, για τα οχήματα «BNΡ» γιατί είναι αυτό που αφορά την Ελλάδα, αυτή είναι η υπόσχεση που έδωσε ο Πρωθυπουργός, νομίζω ότι είναι απολύτως σε φάση εκπλήρωσης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι΄ αυτό, το είπε άλλωστε και το επιβεβαίωσε προηγουμένως και η κυρία Υπουργός.

Έρχομαι στο θέμα των επανορθώσεων και επαναλαμβάνω ότι για την ελληνική πλευρά όπως είπα και στην αρχική τοποθέτηση, αυτό είναι ένα ανοιχτό ζήτημα και σαν Υπουργός των Εξωτερικών έχω αποστείλει ήδη κατά τη διάρκεια της υπουργίας μου σχετική διπλωματική νότα προς τη γερμανική πλευρά.

Η αντίληψή μας είναι ότι αυτό το ζήτημα εφόσον επιλυθεί και πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή πρέπει και θα επιλυθεί, θα οδηγήσει σε μια μεγάλη περαιτέρω βελτίωση των ήδη πολύ καλών ελληνο-γερμανικών σχέσεων, αλλά νομίζω στο τέλος της μέρας ότι είναι ένα θέμα αρχής, ένα θέμα δικαίου. Προσβλέπουμε λοιπόν πάντοτε στην επίλυσή του.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΥΠΕΞ: Ωραία, ο κ. Καντέλης από τον ΣΚΑΪ παρακαλώ.

Γ. ΚΑΝΤΕΛΗΣ: Γιάννης Καντέλης από το ΣΚΑΪ.

Προς τον κύριο Δένδια, αν θεωρεί ότι η νέα γερμανική Κυβέρνηση δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση στις ελληνικές θέσεις όσον αφορά την Τουρκία.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μου επιτρέψετε, δεν θα σας κρύψω ότι εγώ δεν είμαι αυτός ο οποίος θα συγκρίνει δυο γερμανικές κυβερνήσεις. Αυτό είναι δικαίωμα της γερμανικής κοινωνίας.

Αυτό που μπορώ να πω σαν Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών είναι ότι ορισμένες φορές στο Συμβούλιο Υπουργών επί του διαστήματος της προηγούμενης γερμανικής κυβέρνησης, όταν ζήτησα τη βοήθεια όλων των εταίρων μας, άρα και της Γερμανίας, μερικές φορές αισθάνθηκα αρκετά μόνος.

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΥΠΕΞ: Και τώρα η τελευταία ερώτηση από τον κύριο Γαβρίλη από το Deutcshlandfunk.

Π. ΓΑΒΡΙΛΗΣ: H ερώτηση προς τον κύριο Υπουργό, είναι ευπρόσδεκτη η γερμανική διαμεσολάβηση για την υπέρβαση των ελληνοτουρκικών διαφορών; Ευχαριστώ.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν κατάλαβα καλά την ερώτησή σας, και η ερώτησή σας είναι αν ζήτησα από τη γερμανική πλευρά διαμεσολάβηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η απάντηση είναι αρνητική: όχι, δεν ζήτησα διαμεσολάβηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Εξέφρασα, όμως, την πεποίθηση, όπως την εκφράζω και όταν συναντώμαι με όλους τους Ευρωπαίους συναδέλφους, πόσο μάλλον με την κυρία Baerbock με την οποία έχω μία εξαιρετική συνεργασία, ότι κάθε Ευρωπαίος υπουργός όταν μεταβαίνει στην Τουρκία τοποθετείται επί τη βάσει των κοινών μας αρχών και αξιών, των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Και κατά συνέπεια αυτονόητο είναι ότι η εδαφική κυριαρχία όλων των κρατών, τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, το κράτος δικαίου, η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που είναι μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου, και το Διεθνές Δίκαιο είναι αυτονόητα αντικείμενο των συνομιλιών κάθε Ευρωπαίου υπουργού με την τουρκική κυβέρνηση.

Και οι παραβιάσεις από την Τουρκία αυτών των βασικών ανθρωπίνων και ευρωπαϊκών αξιών είναι προφανές ότι δεν μπορούν να βρουν σύμφωνο κανέναν Ευρωπαίο υπουργό. Και φαντάζομαι, λοιπόν, ότι κάθε Ευρωπαίος υπουργός δηλώνει προς την τουρκική κυβέρνηση την διαφωνία του αυτή με τις τουρκικές πράξεις και πρακτικές.

Όπως και τη διαφωνία του με το γεγονός ότι η Τουρκία κατέχει το 40% του εδάφους μίας χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κύπρου.