Στις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εξωτερικών για τη στρατηγική ενίσχυση των ελληνικών σπουδών εστιάζει ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κώτσηρας, σε συνέντευξή του στην ομογενειακή εφημερίδα της Αυστραλίας «Ελληνικός Κήρυκας» και τον δημοσιογράφο Ηλία Καραγιάννη. Οι έδρες και τα προγράμματα ελληνικών σπουδών αποτελούν «πολύτιμες εστίες ελληνομάθειας και φιλελληνισμού», τονίζει ο κ. Κώτσηρας και υπογραμμίζει ότι επιδιώκεται η στήριξή τους «με στοχευμένο και οριζόντιο τρόπο, στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, με κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων». Πρόκειται για μια δράση που έχει ενταχθεί, όπως εξηγεί ο Υφυπουργός, στο Στρατηγικό Σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024-2027. Προς αυτή την κατεύθυνση, προγραμματίζονται η δικτύωση και διασύνδεση των εδρών με πανεπιστήμια και φορείς στην Ελλάδα, προγράμματα ανταλλαγών και φιλοξενίας για φοιτητές, ερευνητές και εκπαιδευτικούς, αποστολή βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού και αξιοποίηση ψηφιακών μέσων εξ αποστάσεως μάθησης.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υφυπουργέ, το σχέδιο για την ενίσχυση των εδρών ελληνικών σπουδών έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, όπου πολλές από αυτές αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα βιωσιμότητας. Ποια συγκεκριμένα μέτρα προωθεί το Υπουργείο Εξωτερικών για τη στήριξη τους; Υπάρχει μέριμνα και για τις έδρες στην Αυστραλία, όπου η ελληνική παροικία διατηρεί ακατάλυτους δεσμούς με την πατρίδα;
Γ. ΚΩΤΣΗΡΑΣ: Οι έδρες και τα προγράμματα ελληνικών σπουδών αποτελούν πολύτιμες εστίες ελληνομάθειας και φιλελληνισμού. Καλλιεργούν τη μελέτη της ελληνικής γλώσσας, προβάλλουν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά μας και προωθούν την επιστημονική έρευνα. Αποτελούν σημεία αναφοράς για τους Έλληνες της Διασποράς, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ταυτότητάς τους. Η παρουσία τους σε κορυφαία πανεπιστήμια ανά τον κόσμο έχει συμβολική και ουσιαστική σημασία για τον Ελληνισμό. Προσδίδουν κύρος στην Ελλάδα και λειτουργούν ως γέφυρες διασύνδεσής της με τον κόσμο.
Σε μια εποχή που οι ελληνικές σπουδές αντιμετωπίζουν, πράγματι, προβλήματα βιωσιμότητας, αποφασίσαμε να λάβουμε κι εμείς πρωτοβουλίες για τη στήριξή τους. Στόχος μας είναι η στρατηγική τους ενίσχυση, με στοχευμένο και οριζόντιο τρόπο, στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, με κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Για τον λόγο αυτό, εντάξαμε την ενίσχυση των ελληνικών σπουδών στο Στρατηγικό Σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό (2024-2027). Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζουμε σειρά δράσεων, όπως η δικτύωση και διασύνδεσή τους με πανεπιστήμια και φορείς στην Ελλάδα, προγράμματα ανταλλαγών και φιλοξενίας για φοιτητές, ερευνητές και εκπαιδευτικούς, αποστολή βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού και αξιοποίηση ψηφιακών μέσων εξ αποστάσεως μάθησης.
Ο προγραμματισμός μας δεν θα μπορούσε να μη συμπεριλάβει την έδρα και τα προγράμματα ελληνικών σπουδών στην Αυστραλία. Η συμβολή τους στη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και στην προώθηση του πολιτισμού μας και στην ενδυνάμωση της ταυτότητας της πολυπληθούς και δραστήριας ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας είναι αδιαμφισβήτητη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχει ξεκινήσει η διαδικασία επιλογής των εδρών που θα ενισχυθούν, και ποια είναι τα κριτήρια για την ένταξη τους στο πρόγραμμα αυτό; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων;
Γ. ΚΩΤΣΗΡΑΣ: Στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης στήριξης των εδρών ελληνικών σπουδών συμπεριλάβαμε και την οικονομική τους ενίσχυση, με βάση τους διαθέσιμους πόρους, με τρόπο συντεταγμένο και σύμφωνα με τις εισηγήσεις των πρεσβειών και προξενείων μας στο εξωτερικό. Σε πρώτη φάση, για το 2024, ως προς την Αυστραλία είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι θα ενισχυθεί το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο La Trobe της Μελβούρνης. Στόχος μας είναι η ενίσχυση των εδρών να γίνεται σε τακτική βάση και να αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες.
Με τη δημιουργία μητρώου εδρών και προγραμμάτων ελληνικών σπουδών στα ανώτατα ιδρύματα του εξωτερικού -έργο που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης - θα συστηματοποιηθεί ακόμα περισσότερο η καταγραφή του έργου, της απήχησης και των αναγκών τους, καθώς και η επικοινωνία τους με το Υπουργείο Εξωτερικών και θα ενισχυθεί, παράλληλα, η διασύνδεσή τους με πανεπιστήμια και φορείς στην Ελλάδα και με οργανώσεις της Διασποράς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Υπουργείο στην προσπάθεια διατήρησης και επέκτασης των ελληνικών σπουδών στο εξωτερικό, ειδικά σε χώρες με γεωγραφική απόσταση όπως η Αυστραλία; Σχεδιάζετε ίσως κάποια επίσκεψη στην Αυστραλία σύντομα για να παρουσιάσετε το σχέδιο στήριξης στους ομογενείς;
Γ. ΚΩΤΣΗΡΑΣ: Είναι γεγονός ότι οι ελληνικές σπουδές αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια προβλήματα, λόγω και της γενικής ανά τον κόσμο πτωτικής τάσης των εγγραφών φοιτητών σε τμήματα ανθρωπιστικών σπουδών. Η διατήρηση και επέκτασή τους είναι ένα σύνθετο, πολυδιάστατο ζήτημα που συνδέεται, ασφαλώς, και με την ελληνομάθεια και στο οποίο εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, από την οικογένεια, τις οργανώσεις της ομογένειας και το εκπαιδευτικό σύστημα των χωρών όπου λειτουργούν οι έδρες ως την Ελληνική Πολιτεία.
Το Στρατηγικό Σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό έχει συμπεριλάβει την ενίσχυση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στους κεντρικούς του στόχους, δίνοντας έμφαση στις νέες γενιές. Προς αυτή την κατεύθυνση αναπτύσσουμε δράσεις για τη στήριξη της ελληνομάθειας αξιοποιώντας και σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία. Ενδεικτικά, θα ήθελα να αναφερθώ στην επέκταση της διαδικτυακής πλατφόρμας εκμάθησης ελληνικών staellinika.com και στην παροχή μαθημάτων εξ αποστάσεως διδασκαλίας της ελληνικής σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλα ελληνικά πανεπιστήμια. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στην επέκταση των προγραμμάτων φιλοξενίας παιδιών και νέων της ομογένειας στην Ελλάδα, τα οποία προσφέρουν τη δυνατότητα σε συμμετέχοντες όχι μόνο να βελτιώσουν τα ελληνικά τους αλλά και να γνωρίσουν καλύτερα την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό και να αποκτήσουν βιωματική σχέση με τη χώρα καταγωγής τους.
Πρόσφατα φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα 14 νέες και νέοι από την Αυστραλία, στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος φιλοξενίας ομογενών από το νότιο ημισφαίριο. Κατά την επίσκεψή τους, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το 1ο Συνέδριο Νέων της Διασποράς που διεξήχθη στην Αθήνα. Δύο εξ αυτών συμμετείχαν, μάλιστα, ως ομιλήτριες στο Συνέδριο.
Η Αυστραλία απέχει μεν γεωγραφικά από την Ελλάδα, αλλά η σχέση της ομογένειας με τη μητέρα-πατρίδα παραμένει ζωντανή και η προσπάθεια των συμπατριωτών μας να διατηρήσουν την ελληνική γλώσσα και την πολιτιστική μας κληρονομιά και να τη μεταλαμπαδεύσουν στις επόμενες γενιές είναι αξιέπαινη. Στηρίζουμε ενεργά αυτή την προσπάθεια, αξιοποιώντας σύγχρονα μέσα και ενθαρρύνοντας συνέργειες. Είμαι σε διαρκή επικοινωνία με εκπροσώπους και μέλη της ομογένειας στην Αυστραλία και ευελπιστώ, με την πρώτη ευκαιρία, να επισκεφθώ και ο ίδιος την όμορφη αυτή χώρα και να βρεθώ κοντά στη δυναμική ελληνική παροικία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον όπως αυτό της Αυστραλίας, τα ομογενειακά μέσα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση και διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού. Υπάρχουν σκέψεις από το Υπουργείο για την ένταξη τους σε ανάλογο πρόγραμμα ώστε να συνεχίσουν την σημαντική αποστολή τους;
Γ. ΚΩΤΣΗΡΑΣ: Πράγματι, τα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης έχουν καίρια συμβολή στην προώθηση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού, στη διατήρηση της ταυτότητας και συνοχής των ελληνικών κοινοτήτων ανά τον κόσμο και στη σύνδεσή τους με την Ελλάδα. Στόχος μας είναι η έμπρακτη, πολύπλευρη στήριξη των ομογενειακών ΜΜΕ. Προς αυτή την κατεύθυνση, ενθαρρύνουμε τη διασύνδεσή τους με ελληνικούς φορείς και ΜΜΕ στην Ελλάδα, ιδίως με την ΕΡΤ και το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, και στηρίζουμε κάθε αξιόλογη πρωτοβουλία που αναδεικνύει το έργο τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, το οποίο θα διεξαχθεί τον Μάιο του 2025, υπό την αιγίδα και της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, με θέμα τις προκλήσεις και προοπτικές για τα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης.
Επιδίωξή μας είναι να επεκτείνουμε τις δράσεις και συνέργειες που θα βοηθήσουν τα ομογενειακά ΜΜΕ να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες της Διασποράς και στον απαιτητικό ρόλο τους.
13 Δεκεμβρίου, 2024