Συνέντευξη για όσα θετικά μορεί να κάνει μια διπλωματική αποστολή

Βασίλης Μπορνόβας: ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΡΟΞΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΗ

05.12.2009 «Υπάρχουν πάρα πολλοί Τούρκοι που αγαπούν την Ελλάδα»

- Θέλουν να την επισκέπτονται, να μάθουν την ιστορία, τον πολιτισμό, την γλώσσα, την γραφή
- Η γνώση καταλύει τα δεσμά της επιφυλακτικότητας, της εχθρικότητας και της δυσμενούς αντιμετώπισης του γείτονα, όσο πιο πολύ γνωριζόμαστε, τόσο πιο πολύ σπάνε αυτά τα στερεότυπα. Η επικοινωνία τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός, η ανάπτυξη του internet έχουν αρχίσει και δημιουργούν ένα διαφορετικό κλίμα
- Συνεχίζεται η έκθεση «Η Ελλάδα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο». Έχουμε κλείσει ήδη δύο βιβλία επισκεπτών με πολύ ενδιαφέρουσες σημειώσεις, κυρίως των Τούρκων επισκεπτών της έκθεσης, σημειώσεις με συγκίνηση, με πάθος που επικεντρώνονται στην οδύνη του πολέμου, όπως και η έκθεση επικεντρώθηκε εκεί, με αποτέλεσμα να απευθύνεται περισσότερο στην συγκίνηση παρά στα ιστορικά γεγονότα της εποχής

Δίνουμε όσα κίνητρα μπορούμε κυρίως σε νέα παιδιά, φοιτητές, σπουδαστές, να έρχονται από την Ελλάδα και επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Πόλη

Συνέντευξη Δήμος Μπακιρτζάκης

Συζήτηση μ’ ένα διπλωμάτη καριέρας, τον Έλληνα πρόξενο της Κωνσταντινούπολης τον Βασίλη Μπορνόβα πραγματικά έχει ενδιαφέρον, αφού ο ίδιος έχει θητεύσει στην Αλβανία, έχει υπηρετήσει στην Θράκη, έχει σπουδάσει στην Κομοτηνή και ξέρει εκ του σύνεγγυς πρόσωπα και πράγματα. Η συνέντευξη που παραχωρεί στο «Χ» φωτίζει πλευρές πρωτοβουλιών του προξενείου μας στην Πόλη που αναφέρονται τόσο στην ενημέρωση του τουρκικού λαού, αλλά και σε άλλες που έρχονται να στηρίξουν την ασθμαίνουσα ομογένεια των 2.500 Ελλήνων που ζουν μέσα σε μια πόλη - κράτος των 25 εκατομμυρίων κατοίκων με τα προάστιά της σε δυόμισι Ελλάδες!

Ποια είναι τα καθήκοντα ενός προξένου καθημερινά, τι κάνει, σε μια πόλη μάλιστα όπως την Κωνσταντινούπολη που έχουν μείνει περίπου 2.500 Έλληνες;

-Ναι είναι ένας αριθμός κάπου εκεί αλλά μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν 20.000.000 κάτοικοι στην πόλη που επεκτείνεται από την Νικομήδεια μέχρι την Ραιδεστό πλέον, έχει ενοποιηθεί, είναι δηλαδή μια τεράστια πόλη, αν συνδέσουμε τις δύο άκρες μπορούμε να φτάσουμε και τα 25.000.000 πληθυσμού με τα περισσότερα να κατοικούν στην ευρωπαϊκή πλευρά.

Δηλαδή η εκτίμηση που είχαμε ότι ήταν 15 εκατομμύρια έχει ξεφύγει κατά πολύ;

-Ναι και ανεβαίνει συνέχεια γιατί έχουμε ετησίως είσοδο περί τις 200.000 καινούριους κατοίκους στην Πόλη.

Να μας μιλήσετε για δύο σημαντικές σας πρωτοβουλίες πρόξενε, πρόκειται για την εντυπωσιακή έκθεση την οποία πραγματοποιείτε στο κοινό της Κωνσταντινούπολης, η έκθεση που οργανώθηκε από το γενικό προξενείο στο Σισμανόγλειο μέγαρο, στον κεντρικό πεζόδρομο του Πέραν, με θέμα «η Ελλάδα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο».

-Ήταν μια έκθεση η οποία απευθυνόταν περισσότερο στο τουρκικό κοινό που βεβαίως ελάχιστα γνωρίζει περί του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου γιατί όπως ξέρετε η Τουρκία δεν έλαβε μέρος, δεν συμμετείχε, κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας προς το τέλος του πολέμου. Κατά συνέπεια το κομμάτι αυτό, η σελίδα αυτή και κυρίως η σελίδα που αφορά την Ελλάδα είναι άγνωστη, είχαμε πάρα πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, περί τους 4.500 – 5.000, ξεπερνώντας τις μεγάλες εκθέσεις που διοργανώνονται αυτή την στιγμή στην Πόλη.
Έχουμε κλείσει ήδη δύο βιβλία επισκεπτών με πολύ ενδιαφέρουσες σημειώσεις, κυρίως των Τούρκων επισκεπτών της έκθεσης, σημειώσεις με συγκίνηση, με πάθος.

Οι σημειώσεις επικεντρώθηκαν στην οδύνη του πολέμου, όπως και η έκθεση επικεντρώθηκε εκεί, με αποτέλεσμα να απευθύνεται περισσότερο στην συγκίνηση παρά στα ιστορικά γεγονότα της εποχής.

Είδαν οι Τούρκοι ότι υπήρξε πείνα, κατοχή, ότι υπήρξαν χιλιάδες θύματα, τα υπολογίζουμε περίπου στα 800.000 συνολικά τα θύματα του πολέμου στην Ελλάδα και η συγκίνηση αυτή μεταφέρθηκε στις καταγραφές που έγιναν στα βιβλία. Μας γνωρίζουν για πρώτη φορά ουσιαστικά, γνωρίζουν τα πάθη μας την εποχή εκείνη για πρώτη φορά, το μεταφέρουν, το μεταγράφουν στο βιβλίο. Μάλιστα σκεπτόμαστε να εκδώσουμε αυτούς τους δύο τόμους που έχουν κλείσει, είχαμε βεβαίως και επισκέψεις σημαινόντων πολιτικών και από τις δύο πλευρές και από την Ελλάδα και από την Τουρκία, είχαμε τον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Στεφανόπουλο, φυσικά ήρθε η αυτού παναγιότητα, ο οικουμενικός πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, οι δήμαρχοι της περιοχής. Η έκθεση δημιούργησε αίσθηση και για έναν ακόμη μεγαλύτερο λόγο, για το γεγονός ότι στην πρόσοψη του κτιρίου έχει αναρτηθεί ένα πολύ μεγάλο πανό, γύρω στα 25 τετραγωνικά μέτρα, με μια εξαιρετικά συγκινητική χορογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου από το μουσείο Μπενάκη, έναν πατέρα που επιστρατεύεται και κρατάει στην αγκαλιά του τα δύο του παιδιά και τα φιλάει, το σεντόνι αυτό έχει κάνει, αν θέλετε, αίσθηση στην οδό Ιστικλάλ που είναι και μια οδός που την διαβαίνουν περί το 1.500.000 άνθρωποι καθημερινά. Ουσιαστικά ανοίξαμε τις πόρτες μας στο τουρκικό κοινό, ανοίξαμε τις πόρτες μας στην συγκίνησή του, τα Σαββατοκύριακα είναι από το πρωί μέχρι το βράδυ ανοικτή, τις καθημερινές από τις 16:00 έως τις 20:00, της δώσαμε δύο ή τρεις παρατάσεις και συνεχίζουμε, ξεκινάμε δε και το τρίτο βιβλίο εντυπώσεων.

Είμαστε ευχαριστημένοι διότι για πρώτη φορά μας γνωρίζουν, μπαίνουν στο ελληνικό σπίτι, περιδιαβαίνουν, βλέπουν την έκθεση, ξέρετε είναι και μια έκθεση, έχει κάτι το ενδιαφέρον, ο ζωγράφος Χρήστος Μποκόρος μας έχει παραχωρήσει κάποια έργα του και το σημαντικότερο έργο που μας παραχώρησε ήταν πέντε τεράστια πετάσματα με τα ονόματα των πεσόντων του σλβανικού μετώπου και του γερμανικού μετώπου, κατά αλφαβητική σειρά, κατά συνέπεια όποιος επισκεφτεί την έκθεση μας η οποία θα κρατήσει αρκετές ακόμη ημέρες θα μπορέσει να αναγνωρίσει ονόματα συγγενών του οι οποίοι έπεσαν τις οδυνηρές εκείνες ημέρες...

Την έχουν επισκεφτεί και μουσουλμάνοι από την περιοχή μας, οι οποίοι ζούνε στην Πόλη πρόξενε;

-Ναι την έχουν επισκεφτεί πολλοί και έχουν αφήσει και τις καταγραφές τους, τις εντυπώσεις τους, δώσανε μια μεγάλη σημασία και μάλιστα φωτογραφήθηκε και μια πολύ μεγάλη ομάδα, από μουσουλμάνους μπροστά στην Ελληνική σημαία με τα ονόματα των πεσόντων που έχει εξόχως ενδιαφέρον και για έναν ακόμη λόγο, γιατί όπως γνωρίζετε μεταξύ των πεσόντων υπάρχουν και δεκάδες μουσουλμάνοι από την Θράκη.

Να σας απασχολήσω όμως και για ένα άλλο θέμα πρόξενε. Μιλάμε για τα μαθήματα που γίνονται με πρωτοβουλία του ελληνικού προξενείου για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στην Τουρκία. Πως το σκεφτήκατε, πως το διενεργήσατε και τι προβλήματα αντιμετωπίζει αυτή η προσπάθεια στο ξεκίνημα της;

-Το πρόβλημα ήταν πολύ απλό. Ακόμη υπάρχουν κάποια νομοθετικά κενά σε σχέση με την διδασκαλία της ελληνικής στην Τουρκία. Δηλαδή παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν δεκάδες φροντιστήρια τουρκικής, στην Τουρκία δυστυχώς, πέραν των πανεπιστημίων στα οποία υπάρχουν τμήματα ελληνικής γλώσσας, στα ιδιωτικά φροντιστήρια δεν επιτρέπεται ακόμη η διδασκαλία της ελληνικής. Το κενό αυτό το είδαμε, το αντιμετωπίσαμε από την πρώτη μέρα που ήρθα, δηλαδή από πέρυσι τον Σεπτέμβριο και προσπαθήσαμε να το καλύψουμε με κάποιο τρόπο. Υπήρχαν δεκάδες Τούρκοι οι οποίοι θέλανε να μάθουν ελληνικά, επιστήμονες, ερευνητές, φοιτητές, άνθρωποι που απλώς αγαπούν την Ελλάδα. Υπάρχουν πάρα πολλοί ξέρετε Τούρκοι που αγαπούν την Ελλάδα και θέλουν να την επισκέπτονται και θέλουν να μάθουν την ιστορία, τον πολιτισμό, την γλώσσα, την γραφή, κατά συνέπεια ξεκινήσαμε με κάποια μικρά τμήματα τα οποία μεγεθύνθηκαν και μεγεθύνθηκαν ακόμη περισσότερο.

Πόσους μαθητές έχετε τώρα;

-Έχουμε περί τους 150 μαθητές, έχουμε, δυστυχώς, περιορίσει τις ώρες διδασκαλίας για το κάθε τμήμα γιατί πλέον υπερβαίνουμε το 7ώρο καθημερινά και έχουμε αφιερώσει πολλές από τις πολυτελείς, οφείλω να ομολογήσω, αίθουσες του Σισμανόγλειου στην εκπαίδευση των ενδιαφερομένων. Επίσης τα Σαββατοκύριακα φιλοξενούμε και μικρά παιδιά από την ομογένεια που έχουν προτιμήσει να πάνε σε μη ομογενειακά σχολεία, σε μειονοτικά σχολεία, και τα οποία φυσικά θέλουν να διατηρήσουν την επαφή τους με την ελληνική γλώσσα.

Έχετε δασκάλους και καθηγητές ώστε να καλύψετε την ζήτηση;

-Πρώτα από όλα υπάρχουν αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την Ελλάδα, αρκετοί από αυτούς προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους, εκτός ωραρίου σχολείου, ως εθελοντές, υπάρχει και ένας βασικός πυρήνας δύο διδασκαλισσών οι οποίες είναι εξειδικευμένες στην διδασκαλία της ελληνικής για αλλόγλωσσους, η μια είναι από την Ξάνθη και έχει διδάξει πολλά χρόνια σε μειονοτικά σχολεία, είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, η δεύτερη έχει κάνει τουρκικές σπουδές και μεταπτυχιακά τουρκικών σπουδών, μπορεί επίσης να διδάξει τουρκόφωνους και από εκεί και πέρα έχουμε αρκετούς εθελοντές, εθελόντριες κυρίως, φοιτητές που έχουν τελειώσει τμήματα τουρκικής στην Ελλάδα και στην Κομοτηνή.

Έχει αλλάξει η οπτική, η επιφυλακτικότητα που υπήρχε, πως τα βλέπετε εσείς από την καθημερινή σας πρακτική;

-Η επιφυλακτικότητα σταματάει από την στιγμή που θα υπάρχει η γνώση. Η γνώση καταλύει τα δεσμά της επιφυλακτικότητας, της εχθρικότητας και της δυσμενούς αντιμετώπισης του γείτονα, όσο πιο πολύ γνωριζόμαστε, τόσο πιο πολύ σπάνε αυτά τα στερεότυπα. Η επικοινωνία τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός, η ανάπτυξη του internet έχουν αρχίσει και δημιουργούν ένα διαφορετικό κλίμα. Ο καθένας μαθαίνει τον άλλο, μαθαίνει την καθημερινότητα του, τα προβλήματα του, τα οποία είναι πολύ ανθρώπινα, πολύ ζωντανά, είναι ταυτόσημα πολλές φορές, δεν έχουμε πολλά πράγματα να χωρίσουμε από αυτή την πλευρά και βεβαίως αρχίζουμε και μαθαίνουμε ο ένας την γλώσσα του άλλου, είναι πολύ σημαντικό γιατί με τον τρόπο αυτό μπαίνουμε πλέον στην αντίληψη και νοοτροπία του πολιτισμού. Έχω την εντύπωση ότι αυτά είναι αισιόδοξα σχήματα, εγχειρήματα, τα οποία μπορούν να τραβήξουν αυτό για το οποίο πάντα μιλούσαμε, να τραβήξουν την κοινωνία των πολιτών, νέους ανθρώπους, να συνεννοηθούν μεταξύ τους, να συζητήσουν, να ανταλλάξουν προβληματισμούς για μια καλύτερη ζωή και ένα καλύτερο αύριο των δύο χωρών.

Άρα τα προξενεία, εκτός από την διπλωματική τους αποστολή, μπορούν να ανοίξουν πόρτες, μπορούν να φέρουν κοντά τους ανθρώπους και βέβαια πιστεύω ότι με αυτές τις πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες θα φέρουν και άλλες πρωτοβουλίες στο μέλλον έτσι;

-Υπάρχουν πολλές και καθημερινές πρωτοβουλίες. Ένα προξενείο μεταξύ των πολλών πραγμάτων που κάνει είναι και να ανοίγει τις πόρτες του στον κόσμο της ξένης χώρας που το φιλοξενεί, μας ενδιαφέρει να μας μάθουν, όπως το ίδιο ενδιαφέρει και το προξενείο που έχουμε στην πόλη του Μεξικού, ή στο Κάϊρο, μας ενδιαφέρει να μας μάθουν οι άνθρωποι πολύ περισσότερο οι άνθρωποι που είναι γείτονες μας και ακόμη περισσότερο οι άνθρωποι που βρίσκονται στην Πόλη που συνυπάρχουν με μια βαριά ιστορική κληρονομιά που αποκρυσταλλώνεται σήμερα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Θα υπάρξουν και άλλες τέτοιες πρωτοβουλίες πρόξενε;

-Καθημερινές. Αυτές τις ημέρες δημιουργούμε ένα παιδικό σταθμό μέσα στο προξενείο, για παιδιά προσχολικής ηλικίας ομογενών, τα οποία δεν έχουν ακόμη παιδικό σταθμό. Είναι ένα προσωρινό μέτρο μέχρι να λειτουργήσει ένας κανονικός παιδικός σταθμός στην περιοχή, σε κάποιο από τα δεκάδες ομογενειακά ιδρύματα.

Τι λένε οι συμπολίτες μας που έχουν μείνει στην Πόλη κ. πρόξενε;

-Οι συμπολίτες μας είναι ενεργοί πολίτες, ένας δυναμικός πληθυσμός ο οποίος προσπαθεί να παίξει έναν ρόλο στην τούρκικη κοινωνία και στην τούρκικη πραγματικότητα. Εκδίδουν δύο εφημερίδες, λειτουργούν 10 σχολεία περίπου μερικά από τα οποία με πολύ μεγάλο ιστορικό βάρος στους ώμους τους, μπαίνουν στα πανεπιστήμια, αποφοιτούν, σε καλές σχολές, έχουμε καλά σχολεία και συνεχίζουν την πορεία τους. Εντάξει δεν είναι πολύ σημαντικός αριθμητικά ο πληθυσμός αλλά αισιοδοξούμε για το μέλλον και επίσης ενισχύουμε πολύ, δίνουμε όσα κίνητρα μπορούμε να δώσουμε, σε νέα κυρίως παιδιά, φοιτητές, σπουδαστές, να έρχονται από την Ελλάδα και επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Πόλη.

Να σας ευχαριστήσω θερμά για την συνομιλία, από την Κομοτηνή που είναι και η αγαπημένη σας πόλη έτσι;

-Είναι η αγαπημένη μου πόλη, που έχω σπουδάσει στην Κομοτηνή και μάλιστα σε εποχές πολύ-πολύ ενδιαφέρουσες, το 1975 με 1979-80 ήταν μια Κομοτηνή την οποία πλέον δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Έχει κτιστεί, έχει επεκταθεί, έχει γίνει μια μοντέρνα πόλη σήμερα.

Συμβάλει και σε αυτό το καλό κλίμα που υπάρχει εδώ, της συμβίωσης με την μειονότητα, σας τα ρωτώ γιατί θητεύσατε και επί μακρόν στο γραφείο εξωτερικών υποθέσεων.

-Ναι, μην ξεχνάτε ότι η Θράκη είναι ίσως μια από τις ελάχιστες περιοχές των Βαλκανίων στην οποία διαχρονικά, τα τελευταία 80 χρόνια, συνυπάρχουν ειρηνικά και δημιουργικά μουσουλμάνοι και χριστιανοί και αυτό είναι κάτι το οποίο οφείλουμε να το διατηρήσουμε ως κόρη οφθαλμού, θα συνεχιστεί, υπάρχουν όλες οι αισιόδοξες προοπτικές για να συνεχιστεί κάτι τέτοιο. Εγώ πραγματικά έχω εντυπωσιαστεί από τον βαθμό κοινωνικής, οικονομικής, εκπαιδευτικής ένταξης των μουσουλμάνων συμπατριωτών μας στην καθημερινότητα της Θράκης, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας και πιστεύω ότι αυτό είναι μια τάση που θα εξακολουθήσει και τα επόμενα χρόνια.

Σας ευχαριστώ θερμά.

http://www.xronos.gr/detail.php?ID=50882