Συνέντευξη του Γενικού Προξένου κ. Μπορνόβα στην εφημερίδα Sabah

Τίτλος: Ας μάθουμε πρώτα ο ένας τη γλώσσα του άλλου

Υπότιτλος: Η μητέρα του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Βασίλη Μπορνόβα γεννήθηκε στη Σμύρνη και η οικογένειά της μεταφέρθηκε στην Ελλάδα όταν ήταν έξι μηνών. «Για να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλο πρέπει πρώτα να ξέρουμε ο ένας τη γλώσσα του άλλου» λέει ο Μπορνόβας, «η 88χρονη μητέρα μου ξέρει πολύ καλά τουρκικά, εγώ μαθαίνω τώρα».

Της Φιγκέν Γιανίκ

Ο Βασίλης Μπορνόβας ήταν Δ/ντής του Γραφείου Πολιτικών Υποθέσεων Θράκης και μετατέθηκε πριν από 20 μήνες στην Ισταμπούλ ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας. Είναι ένας διπλωμάτης που του αρέσει η ιστορία, το διάβασμα και η πεζοπορία. Φέτος εγκαινίασε για πρώτη φορά μαθήματα ελληνικών και τουρκικών στο κτήριο του Προξενείου επί της Λεωφόρου Ιστικλάλ. Φέτος, γιατί μέχρι πριν από ένα χρόνο στην Τουρκία δεν μπορούσε κανείς να πάρει άδεια για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ούτε σε επίσημα ούτε σε ιδιωτικά ιδρύματα. Η κατάσταση αυτή διευθετήθηκε με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου. Ο Γενικός Πρόξενος άρχισε πρώτα με τα μαθήματα ελληνικών και από τον Ιούλιο ξεκίνησε στον ίδιο χώρο μαθήματα τουρκικών για τους Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν Τουρκική Γλώσσα και Φιλολογία στην Ελλάδα. Στήριξε, επίσης, το φετινό φεστιβάλ «Οι αδελφοποιτοί της Ισταμπούλ – Φεστιβάλ Πολιτισμού και Τέχνης Πριγκιποννήσων». Πηγαίνοντας για τη συνέντευξη η πιο μεγάλη περιέργειά μου ήταν η ιστορία του ονόματος ‘Μπορνόβας’. Απαντώντας τις ερωτήσεις μου για την οικογένεια και τις σχέσεις των δύο χωρών δεν αυτολογοκρίθηκε. Κι εγώ κατέληξα για άλλη για φορά στο ίδιο συμπέρασμα: πόσα πολλά κοινά έχουμε οι δυο λαοί, πόσα πολλά πράγματα να πούμε.

ΕΡ: Υπάρχει μια αύξηση των ελλήνων τουριστών που επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη. Υπάρχει κάποιος ειδικός λόγος γι’ αυτό;

ΑΠ: Πέρυσι ήρθαν στην Πόλη πάνω από 300 χιλιάδες Έλληνες. Γιατί η ιστορία της Πόλης είναι πολύ σημαντική για τους Έλληνες. Εκτός από την ιστορία τους συνέχει και μια περιέργεια για τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Στην Πόλη υπάρχουν 93 Ορθόδοξες εκκλησίες. Ο αριθμός αυτός έχει νόημα για τον αριθμό των Ρωμιών που ζούσαν εδώ πριν από 100 χρόνια. Υπάρχουν επίσης πολλά εκκλησάκια που είναι αγιάσματα, που η ιστορία τους πάει πίσω ως και χίλια χρόνια.

ΕΡ: Σας αρέσει κι εσάς η ιστορία;

ΑΠ: Αν δεν κοιτάξουμε το παρελθόν δεν μπορούμε να δούμε το μέλλον. Διαπιστώνω την ίδια αγάπη για την ιστορία και στους δημάρχους της Πόλης. Όλοι τους προσπαθούν να ανακαλύψουν και να προβάλουν τα πολιτιστικά μνημεία της Πόλης. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τη Λεωφόρο Ιστικλάλ να ομορφαίνει ξανά. Τα περισσότερα από τα κτήρια εδώ είναι έργα Ρωμιών αρχιτεκτόνων. Τα ονόματα τους τα βλέπει κανείς στις προσόψεις των κτηρίων. Σε μερικές συνοικίες της Πόλης νιώθει κανείς σαν να βρίσκεται στη Ρώμη ή τη Βιέννη. Το καθένα από τα κτήρια αυτά είναι ένα μνημείο τέχνης. Την κληρονομιά αυτή πρέπει να την προστατεύσουμε όλοι μαζί.

ΕΡ: Πώς θα περιγράφατε την Πόλη σε έναν φίλο σας που δεν την έχει επισκεφτεί ποτέ αλλά έχει την περιέργεια να ξέρει;

ΑΠ: Μια πόλη διαφορετική. Μια ιστορία που δεν την συναντάς σε καμιά άλλη πόλη. Ένα στρώμα ιστορίας πάνω στο άλλο… Οι κάτοικοι ‘ξύνουν’ το ένα στρώμα κι αμέσως από κάτω βγαίνει κάποιο άλλο.

ΕΡ: Τι νόημα έχει για σας η μετάθεση σας εδώ; Ποια είναι η διαφορά του να υπηρετεί κανείς εδώ αντί στη Ρώμη, το Παρίσι ή τη Νέα Υόρκη;

ΑΠ: Γενικά, η θητεία στην Πόλη έχει κάτι το ελκυστικό για τους διπλωμάτες. Είναι, αυτή τη στιγμή, η μεγαλύτερη πόλη της Ανατολής και της Δύσης. Το εμπορικό κέντρο της Τουρκίας. Εδώ είναι η κουλτούρα και ο πολιτισμός. Είναι και για μένα πολύ σημαντικό να υπηρετώ στην Πόλη. 

ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΕΙΜΑΙ ΣΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ

ΕΡ: Νιώσατε ξένος εδώ;

ΑΠ: Όχι, νιώθω σαν στο σπίτι μου. Είμαι ευτυχής που βρίσκομαι ανάμεσα στους Ρωμιούς της Πόλης. Εδώ έχει το κέντρο του το Πατριαρχείο. Υπάρχει μια ζωή δυναμική και νεανική στην Πόλη.

ΕΡ: Μετατεθήκατε εδώ από τη δυτική Θράκη. Το Μπορνόβας, το επώνυμό σας από πού έρχεται;

ΑΠ: Ο πατέρας μου ήταν Κρητικός, οι προπάπποι του είχαν περάσει στα 1860 και από το Μπουρνόβα της Σμύρνης και πήραν το όνομα αυτό ως επώνυμο. Η μητέρα μου όμως γεννήθηκε στη Σμύρνη. Στην Ανταλλαγή, όταν ήταν έξι μηνών, πήγαν οικογενειακώς στον Πειραιά. Ο πατέρας της που ήταν γιατρός άρχισε να εργάζεται εκεί σ’ ένα αμερικάνικο νοσοκομείο για τους πρόσφυγες κι αργότερα εγκαταστάθηκαν στην Ξάνθη. Η μητέρα μου πέρασε να παιδικά της χρόνια στην Ξάνθη, μεγάλωσε ανάμεσα σε τουρκόγλωσσους και καταλαβαίνει πολύ καλά τουρκικά.

ΕΡ: Πόσων ετών είναι η μητέρα σας;

ΑΠ: 88

ΕΡ: Σας διηγείται αναμνήσεις από τα παιδικά της χρόνια;

ΑΠ: Ναι, και η μητέρα μου, αλλά και η γιαγιά μου που πέθανε στα 1980. Η μητέρα μου ζει σήμερα στη Νέα Σμύρνη στην Αθήνα.

ΕΡ: Επισκέφτηκε καθόλου τη Σμύρνη;

ΑΠ: Ναι, πήγε και βρήκε το σπίτι που γεννήθηκε. Δεν είχε αλλάξει ούτε η διεύθυνση. Ο παππούς μου ήταν γιατρός και είχε κλινική εκεί.

ΕΡ: Πώς ήταν η ζωή τους μετά την Ανταλλαγή;

ΑΠ: Κοιτούσαν πάντα μπροστά. Ο παππούς μου έλεγε στις τρεις κόρες του στα 1940 «πρώτα πρέπει να σπουδάσετε, μετά κάνετε ό,τι θέλετε». Η μητέρα μου σπούδασε φυσική. Ήταν η πρώτη γυναίκα τεχνικός της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης.

ΕΡ: Θα πρέπει να είστε περήφανος για τη μητέρα σας.

ΑΠ: Ναι. Κι εγώ τα ίδια λέω στη 19χρονη κόρη μου: πρώτα σπουδές.

ΕΡ: Μαθαίνει τουρκικά η κόρη σας;

ΑΠ: Αυτή τη στιγμή σπουδάζει φιλολογία στην Αγγλία, αλλά έρχεται συχνά στη Πόλη.

*

Πλαίσιο :

Τίτλος: Η βίζα και τα μαθήματα είναι δωρεάν για τους φοιτητές

ΕΡ: Έχετε κοινά [ελληνοτουρκικά] σχέδια που στοχεύουν στην αλληλογνωριμία των νέων της Τουρκίας και της Ελλάδας;

ΑΠ: Για να γνωριστούμε καλύτερα, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε ο ένας τη γλώσσα του άλλου. Τώρα, ξεκινήσαμε τα μαθήματα ελληνικών στην Πόλη. Στα μαθήματα που γίνονται στο Προξενείο συμμετείχαν 200 άτομα. Τα μαθήματα αυτά είναι δωρεάν. Η νέα περίοδος θα αρχίσει στις 13 Σεπτεμβρίου και μπορεί να συμμετάσχει όποιος το επιθυμεί.

ΕΡ: Εσείς μαθαίνετε τουρκικά;

ΑΠ: Προσπαθώ να μάθω. Στη δυτική Θράκη μου μάθαινε τουρκικά ένας φίλος μου ζωγράφος, ο Φεβζί Αλί.

ΕΡ: Θα ξεπεραστεί νομίζετε το πρόβλημα της βίζας;

ΑΠ: Τα ελληνικά Προξενεία στην Τουρκία εκδίδουν βίζα σε πολύ σύντομο διάστημα. Έχουμε περάσει στο σύστημα της εξυπηρέτησης από τηλεφώνου και δίνουμε βίζα μέσα σε 3-4 μέρες. Σε επείγουσες περιστάσεις δίνουμε βίζα σε μια μέρα. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από αυτό το σύστημα του ραντεβού δια τηλεφώνου, είναι άμεσο. Επίσης, στους φοιτητές δίνουμε βίζα δωρεάν.

ΕΡ: Συμβάλλατε στο Φεστιβάλ Ελληνοτουρκικής Φιλίας που έγινε αυτή την εβδομάδα στα Πριγκηπόννησα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ισταμπούλ-Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2010;

ΑΠ: Η συνεργασία μας με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα ξεκίνησε νωρίτερα. Οργανώσαμε μια έκθεση ζωγραφικής και τώρα ετοιμάζουμε άλλη μια έκθεση που έχει ως θέμα τους Έλληνες αρχιτέκτονες της Πόλης, η οποία θα ανοίξει τον Δεκέμβριο. Στο Φεστιβάλ των Πριγκηποννήσων υπάρχουν συναυλίες και ομιλίες σχετικά με την κουλτούρα του φαγητού.

ΕΡ: Πέρυσι το Ραμαζάνι παραθέσατε ‘ιφτάρ’ [δείπνο μετά την ημερήσια νηστεία του Ραμαζανιού] στο σπίτι σας, σκέφτεστε να το επαναλάβετε φέτος;

ΑΠ: Ναι, είχα παραθέσει ιφτάρ για τους μουσουλμάνους φίλους μου από τη Θράκη. Το ίδιο θα κάνω και φέτος. Με τον τρόπο αυτό μαθαίνω και τα δικά τους προβλήματα.