Δηλώσεις Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και ΥΠΕΞ Ευ. Βενιζέλου στην κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Μ. Cavusoglu (Άγκυρα, 29.11.2014)

Ακολουθούν δηλώσεις και απαντήσεις σε ερωτήματα δημοσιογράφων από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Εξωτερικών, Ευάγγελο Βενιζέλο, μετά τη σημερινή συνάντησή του στην Άγκυρα με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu:

«Ευχαριστώ τον κύριο Cavusoglu για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου έδωσε να βρίσκομαι σήμερα στην Άγκυρα για τις συνομιλίες μας, σε συνέχεια των συζητήσεων που είχαμε πριν από λίγους μήνες στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια της Συνάντησης Υψηλού Επιπέδου που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Συνάντησης Kορυφής του ΝΑΤΟ στο Κάρντιφ.

Σε μια περίοδο πολλαπλών κρίσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Μεσογείου, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μέγιστη σημασία γιατί η Ελλάδα και η Τουρκία μπορούν να λειτουργήσουν ως άξονας σταθερότητας, ειρήνης και ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή.

Αλλά, για να συμβεί αυτό στην πλήρη του έκταση, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη εκκρεμότητα του Κυπριακού. Η λύση του Κυπριακού προβλήματος είναι το κλειδί για την επιτάχυνση των διμερών σχέσεων Ελλάδας Τουρκίας αλλά και για να διαδραματίσουμε το ρόλο που καλούμαστε να διαδραματίσουμε ως δυο χώρες με μακρά παρουσία στο ΝΑΤΟ από τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Η Ελλάδα, επιπλέον, ως χώρα μέλος της Ε.Ε. και η Τουρκία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ.

Η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, στηρίζει, ευθύς εξαρχής, την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας αλλά η προοπτική αυτή συνδέεται άμεσα με τη λύση του Κυπριακού. Έχει πράγματι πολύ μεγάλη σημασία, όπως είπε ο συνάδελφός μου, να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες μεταξύ των δυο κοινοτήτων για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο του Κοινού Ανακοινωθέντος της 11ης Φεβρουαρίου του 2014, στο πλαίσιο των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο πλαίσιο των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου του 1977 και του 1979 και φυσικά στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κοινοτικού κεκτημένου, γιατί η Κύπρος είναι μια χώρα μέλος της ΕΕ.

Οι συνομιλίες, δυστυχώς, διακόπηκαν γιατί βρίσκεται σε εξέλιξη μία προσβολή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο και, ως εκ τούτου, είναι καθήκον όλων μας να λάβουμε τις αναγκαίες κοινές πρωτοβουλίες για την υποστήριξη των συνομιλιών. Αλλά αυτό προϋποθέτει το σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και να διακοπεί η προσβολή που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει πάντα περιθώριο για την αποφυγή της κλιμάκωσης, για την αποφυγή της διάχυσης των προβλημάτων. Φυσικά, στόχος μας είναι - και αυτό το συζητήσαμε με τον κ. Cavusoglu - να συμβάλλουμε, όσο γίνεται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά στην διαμόρφωση του κλίματος που θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών.

Η λύση του Κυπριακού θα μας επιτρέψει να πάρουμε και πάρα πολλές άλλες πρωτοβουλίες στον τομέα της οικονομίας, στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας.

Συζητήσαμε, επίσης, και ζητήματα που συνδέονται με τις άλλες μεγάλες κρίσεις στην περιοχή, κυρίως τα θέματα της παράνομης μετανάστευσης, της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και πιο συγκεκριμένα της διακίνησης των λεγομένων ξένων μαχητών για την ενίσχυση του ISIS, του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους. Είναι υποχρέωση μας στο πλαίσιο των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να συνεργαστούμε για την καταπολέμηση κάθε μορφής τρομοκρατίας, για την αντιμετώπιση του φαινομένου των λεγόμενων ξένων μαχητών. Και γνωρίζουμε πόσο κρίσιμος και θεμελιώδης είναι ο ρόλος της Τουρκίας στη μάχη της διεθνούς κοινότητας κατά της απειλής και της βαρβαρότητας του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Συρίας.

Θα έχουμε την ευκαιρία σε λίγες μέρες να βρεθούμε στο τρίτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των δύο Κυβερνήσεών μας που θα συνέλθει στην Αθήνα. Είναι πολύ σημαντική η ευκαιρία αυτή γιατί θα μας επιτρέψει να συζητήσουμε για τα κρίσιμα πολιτικά θέματα στο υψηλότερο επίπεδο μεταξύ των δύο Πρωθυπουργών, παρουσία των Υπουργών Εξωτερικών. Θα μας επιτρέψει, όμως, να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας σε πάρα πολλούς τομείς που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών μας, την ευημερία τους, τις προοπτικές των δύο οικονομιών.

Είχαμε ήδη ένα πάρα πολύ πετυχημένο επιχειρηματικό φόρουμ στη Σμύρνη πριν από μερικές μέρες. Με αφορμή το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, θα οργανωθεί και στην Αθήνα, την επόμενη εβδομάδα, την Παρασκευή, ένα πολύ σημαντικό επιχειρηματικό φόρουμ, το οποίο θα επιτρέψει τη συνεργασία μας σε όλους τους κρίσιμους τομείς. Ο τουρισμός είναι ο πρώτος αλλά όχι ο μόνος. Στον τουρισμό έχουμε τεράστιες δυνατότητες. Πρόκειται για μια κοινή βαριά βιομηχανία που αφορά τις δύο χώρες. Είμαστε έτοιμοι να πάρουμε όλες τις πρωτοβουλίες που μπορούμε να πάρουμε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Συνθήκης του Schengen για τη διευκόλυνση στη χορήγηση θεωρήσεων στους Τούρκους πολίτες που επιθυμούν να επισκεφθούν την Ελλάδα. Είναι χαρά μας να υποδεχόμαστε Τούρκους επισκέπτες στην Ελλάδα, όπως και οι Έλληνες επισκέπτες έχουν στις προτιμήσεις τους την Τουρκία.

Έχουμε τεράστιες δυνατότητες στον τομέα των τεχνικών έργων, των κατασκευών, της συνεργασίας των τεχνικών εταιρειών. Όχι μόνο στην επικράτεια των δύο χωρών μας αλλά και σε τρίτες χώρες και ήδη έχουμε πολύ σημαντικά παραδείγματα πετυχημένης συνεργασίας. Έχουμε τη δυνατότητα μιας ακόμα στενότερης συνεργασίας στον χρηματοπιστωτικό και τραπεζικό τομέα. Έχουμε τη δυνατότητα να συνεργαστούμε στον αγροτικό και διατροφικό τομέα. Και, βεβαίως, ο ιδιωτικός τομέας, η επιχειρηματικότητα είναι αυτή που θα βρει νέες ιδέες και θα απαντήσει στις νέες προκλήσεις. Κοινή μας βούληση είναι πολιτικά να ενθαρρύνουμε τη συνεργασία των επιχειρήσεων, τη συνεργασία ανάμεσα στους ιδιωτικούς τομείς των δύο χωρών.

Είχαμε την ευκαιρία, επίσης, να συζητήσουμε και για τα άλλα μεγάλα θέματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις, που αφορούν την κατάσταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Συνεχίζουμε τις διερευνητικές επαφές και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε, πάντα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, που είναι η κοινή μας αναφορά και η κοινή βάση για τα πάντα. Και η κοινή βάση για τη συνεργασία μας με τις άλλες χώρες της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.

Έχει, επίσης, πολύ μεγάλη σημασία η ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στις δύο πλευρές για την κατάσταση στα ανοικτά μέτωπα τόσο στην Ανατολική όσο και στη Νότια Γειτονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και θα συνεχίσουμε τη συζήτησή μας κατά τη διάρκεια του γεύματος εργασίας για την κατάσταση στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη. Εμείς κινούμαστε πάντα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών, της Κοινής Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας και πιστεύω ότι αυτή η γραμμή, η γραμμή της ευρωπαϊκής πολιτικής, είναι που μας φέρνει και τις δύο χώρες κοντά στα θέματα αυτά.

Για μια ακόμα φορά θέλω να ευχαριστήσω τον συνάδελφό μου τον κ. Cavusoglu για την ευκαιρία αυτή και για τις συνομιλίες που είχαμε. Και με χαρά περιμένουμε τον Πρωθυπουργό κ. Davutoglu και την αντιπροσωπεία της τουρκικής Kυβέρνησης σε λίγες μέρες στην Αθήνα».

Δημοσιογράφος: …

Ευ. Βενιζέλος: Η Κύπρος ως κράτος-μέλος του ΟΗΕ και ως κράτος μέλος της Ε.Ε. έχει και εθνική κυριαρχία και εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα, όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας. Στο πλαίσιο αυτό οι υποθαλάσσιοι πόροι ανήκουν στο κράτος, γιατί τα κυριαρχικά δικαιώματα ανήκουν στο κράτος. Αλλά το κράτος διασφαλίζει τα δικαιώματα αυτά και κυρίως τα έσοδα από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων υπέρ όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκύπριων, υπέρ της παρούσας γενιάς αλλά και υπέρ των επόμενων γενεών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Και φυσικά υπέρ των δύο κοινοτήτων, της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής, σε μια βάση ισότητας και σε μια βάση αναλογίας. Και μάλιστα έχει συμφωνηθεί η κατανομή των εσόδων από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων να είναι ευνοϊκότερη για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, έως ότου υπάρξει σύγκλιση των επιπέδων του ΑΕΠ μεταξύ των 2 πλευρών. Αυτό έχει δηλωθεί κατ’ επανάληψη και πιστεύω ότι έχουμε τη δυνατότητα αυτά που λέω τώρα και αυτά που έχει πει ο πρόεδρος Αναστασιάδης, τα οποία απλώς εγώ επαναλαμβάνω, να τα αποτυπώσουμε με ένα τρόπο τέτοιο, ο οποίος θα παρέχει τη βεβαιότητα σε όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι είναι από την άποψη αυτή ίσοι.
Αλλά, επαναλαμβάνω προϋπόθεση είναι ο σεβασμός της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άλλωστε, όταν θα υπάρξει μια πολιτική λύση για το Κυπριακό, συμφωνημένη, θα υπάρχει ένα ομοσπονδιακό κράτος και θα υπάρχουν και τα ομόσπονδα κράτη. Τα κράτη, τα οποία μετέχουν επί τη βάση του Συντάγματος στην Ομοσπονδία. Άρα έχει πολύ μεγάλη σημασία να γίνονται σεβαστά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και πριν και μετά τη λύση.

Ερώτηση Δημοσιογράφου (Μποτώνης): … στην Κύπρο όπως είπε ο κ. Βενιζέλος υπάρχει παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων με την παρουσία εκεί του πλοίου Μπαρμπαρός στην Κυπριακή ΑΟΖ. Πάνω σε αυτό, συγκεκριμένα, έχετε αποφασίσει κάτι, έχετε συζητήσει το θέμα και σε ποιο πλαίσιο, αν έχετε να μας πείτε κάτι πάνω σε αυτό, ευχαριστώ.

Ευ. Βενιζέλος: Να δώσω και εγώ μια απάντηση στην ερώτηση αυτή, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα δικαιώματα και οι προσδοκίες όλων των πολιτών της Κύπρου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, από τον φυσικό πλούτο, από το φυσικό αέριο, πρέπει να είναι διασφαλισμένες και είναι διασφαλισμένες και σεβαστές. Αυτό αφορά και τις δύο κοινότητες, την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή, σύμφωνα με την ισχύουσα πολιτική κατάσταση στην Κύπρο, σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1960. Αυτό θα αφορά και τις δύο ομόσπονδες πολιτείες στο πλαίσιο μιας πολιτικής λύσης του Κυπριακού, σύμφωνα με τα όσα είπα και προηγουμένως.

Όμως, δεν υπάρχει, επίσης, καμιά αμφιβολία ότι το Κράτος της Κύπρου, που είναι ένα και που σε μία λύση συμφωνημένη θα έχει ομοσπονδιακό χαρακτήρα, βασισμένο σε ένα ομοσπονδιακό σύνταγμα, το κράτος αυτό είναι και θα είναι μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει και την κυριαρχία του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα που περιλαμβάνουν τους φυσικούς πόρους.

Από εκεί και πέρα το Σύνταγμα της Κύπρου θα διασφαλίζει πλήρως τα δικαιώματα επί των εσόδων από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως εάν ανήκουν στην ελληνοκυπριακή ή την τουρκοκυπριακή πλευρά. Και για τις δύο οντότητες, οι οποίες θα μετέχουν στο ομοσπονδιακό σχήμα, στο πλαίσιο μίας ομοσπονδιακής κυρίαρχης Κύπρου, η οποία θα είναι, όπως είπα και προηγουμένως, όπως πάντα, μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ.

Άρα έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να σταματήσει η παραβίαση των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, να σταματήσει η προσβολή του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων, μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο. Εφόσον πάμε στη λύση αυτή, εφόσον αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, εφόσον καταλήξουμε σε μία συμφωνημένη λύση, η οποία θα γίνει δεκτή με δημοψήφισμα από τον κυπριακό λαό, όλα τα θέματα θα εξελιχθούν με πολύ μεγάλη ευκολία προς όφελος των πολιτών της Κύπρου, προς όφελος των επόμενων γενεών, αλλά βεβαίως και προς όφελος της Τουρκίας και της Ελλάδος και της ευρύτερης περιοχής. Το νερό είναι ένα πάρα πολύ καλό παράδειγμα αλλά και η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα πάρα πολύ καλό παράδειγμα. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να μοιράζονται τα οφέλη, αλλά στο πλαίσιο ενός θεσμικού σχήματος, το οποίο πρέπει να σεβόμαστε.

Δημοσιογράφος: Ερώτηση σχετικά με την τριμερή συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου.

Ευ. Βενιζέλος: Δεν έχει επιθετικό χαρακτήρα εναντίον της Τουρκίας και είχα την ευκαιρία να πω και σε μια πρόσφατη συνέντευξή μου σε τουρκικό μέσο ενημέρωσης ότι η πρόσκληση για συμμετοχή της Τουρκίας είναι πάντα ανοιχτή, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Γιατί ο κοινός παρανομαστής των συνεργασιών αυτών είναι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η σταθερότητα, η ειρήνη και η ευημερία για την περιοχή μας.

Δημοσιογράφος: …

Ευ. Βενιζέλος: Αρχίζω από το τέλος. Για τη λύση του Κυπριακού αναφέρθηκα προηγουμένως. Στο πλαίσιο του Κοινού Ανακοινωθέντος της 11ης Φεβρουαρίου του 2014, μπορούν να αρχίσουν και πρέπει να αρχίσουν ξανά οι συνομιλίες εφόσον γίνει σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο και σταματήσει η προσβολή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ως προς το τζαμί στην Αθήνα. Βεβαίως και είναι υποχρέωσή μας να διασφαλίζουμε τα θρησκευτικά δικαιώματα και ιδίως τα λατρευτικά δικαιώματα των μουσουλμάνων Ελλήνων ή αλλοδαπών που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. Έχουμε αποφασίσει να κατασκευάσουμε ένα μεγάλο τζαμί ως δημόσιο έργο, ως δημόσιο θεσμό, στην Αθήνα. Γιατί αυτό είναι υποχρέωσή μας στο πλαίσιο του σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας.

Σε σχέση με τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, όπως προβλέπεται από τη συνθήκη της Λωζάννης. Ο σεβασμός των μειονοτικών δικαιωμάτων δεν βασίζεται σε κάποια σχέση ανταλλαγής ή αμοιβαιότητας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Έχουμε την υποχρέωση ως κράτος, στο πλαίσιο του Συντάγματός μας, και ως μέλος της Διεθνούς Κοινότητας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, να σεβόμαστε πλήρως τα μειονοτικά δικαιώματα και γενικώς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και στο ελληνικό κράτος, στην ελληνική επικράτεια, θα κάνουμε τα πάντα ώστε να είναι απολύτως σεβαστά τα μειονοτικά δικαιώματα. Και είμαι βέβαιος ότι και από τουρκικής πλευράς θα δηλωθεί ότι υπάρχει σεβασμός των μειονοτικών δικαιωμάτων, αλλά αυτό πρέπει να φαίνεται στην πράξη. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία η πράξη.

Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, για παράδειγμα, η νομική προσωπικότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία, κατά το θρησκευτικό της μέρος, δείχνει πόσο σπουδαίος, παγκόσμιος θεσμός είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο.