Β’ σειρά ιστορικών διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο: Αρμενοτουρκική φιλολογία

Ο κύκλος των ιστορικών διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο (Νοεμ. 2013 - Μάιος 2014) που οργανώνει το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών) με θέμα «Γλώσσες και αλφάβητα μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων υπηκόων της οθωμανικής αυτοκρατορίας» συνεχίστηκε με τη δεύτερη σειρά διαλέξεων στις 23 Ιανουαρίου 2014.

Όλες οι ομιλίες έγιναν στα τουρκικά και στα αγγλικά με σύγχρονη διερμηνεία.

http://www.flickr.com/photos/sismanoglio/sets/72157640100795435/

Ο δεύτερος κύκλος ομιλιών στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, ήταν αφιερωμένος στην αρμενοτουρκική φιλολογία, στα έντυπα, δηλαδή, που τυπώθηκαν στην τουρκική γλώσσα με αρμενικούς χαρακτήρες. Βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά που παρήχθηκαν από και για τους τουρκόφωνους Αρμένιους της οθωμανικής αυτοκρατορίας, μια εξαιρετικά δραστήρια κοινότητα από πνευματική και πολιτιστική άποψη. Οι αριθμοί και μόνο των αρμενοτουρκικών εκδόσεων το μαρτυρούν. Πάνω από 1000 αρμενοτούρκικα βιβλία τυπώθηκαν από το 1727 ώς το 1968. Και ο Bedross Der Matossian κατέγραψε 30 τίτλους αρμενοτουρκικών εφημερίδων που κυκλοφόρησαν τον 19ο αιώνα. Αναμφίβολα η αρμενοτουρκική βιβλιοπαραγωγή είναι σαφώς πλουσιότερη και μακροβιότερη της καραμανλίδικης. Είναι πλουσιότερη γιατί, όπως το σημειώνουν και οι μισιονάριοι στα reports τους, οι τουρκόφωνοι Αρμένιοι, αστοί στο μεγαλύτερο μέρος τους, είχαν ανώτερο πνευματικό επίπεδο από τους Ορθοδόξους τουρκόφωνους Ανατολίτες. Και η παρουσία της αρμενοτουρκικής βιβλιοπαραγωγής στον εκδοτικό χώρο υπήρξε μακροβιότερη, γιατί ήταν διαφορετική η ιστορική τύχη των τουρκόφωνων Αρμενίων και των τουρκόφωνων Ορθοδόξων, με το τέλος της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Οι ομιλητές του κύκλου, Murat Cankara, Sabri Koz και Püzant Αkbaş αναφέρθηκαν στην σύνθεση της αρμενοτουρκικής βιβλιοπαραγωγής, η οποία περιλαμβάνει πολλά θρησκευτικά βιβλία, εκδεδομένα στην πλειονότητά τους από τις ιεραποστολικές προτεσταντικές αποστολές. H πλειονότητα όμως των αρμενοτουρκικών εκδόσεων απαρτίζεται από μη θρησκευτικά βιβλία (εμπορικά εγχειρίδια, σχολικά βιβλία, λεξικά, μεταφράσεις ευρωπαϊκής λογοτεχνίας), βιβλία που τυπώθηκαν στη Βιέννη, Βενετία, Πόλη, Σμύρνη, Trieste, Boston, New York και αλλού. Οι τρεις ομιλητές έδειξαν την κοινή εν πολλοίς πορεία της καραμανλίδικης και της αρμενοτουρκικής φιλολογίας. Για παράδειγμα οι ιεραπόστολοι της American Board for Foreign Missions τύπωναν το ίδιο τουρκικό βιβλίο σε αρμενικό και ελληνικό αλφάβητο. όπως με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο εξέδιδαν για πολλα χρόνια, την εφημερίδα Αγγελιαφόρος και το περιοδικό Αγγελιαφόρος τζοτζουκλάρ ιτσούν για τους τουρκόφωνους Ρωμιούς και αντίστοιχα το Αvedaper και Avedaper cocuklar icun για τους τουρκόφωνους Αρμένιους. Η παράλληλη αυτή πορεία των καραμανλίδικων, αρμενοτούρκικων, οσμανλίδικων εκδόσεων δεν περιοριζόταν μόνο στο προσηλυτιστικό έντυπο. Πληθώρα βιβλίων αλλά κυρίως το ευρωπαϊκό μυθιστόρημα κυκλοφορεί στην τουρκική γλώσσα πρώτα σε αρμενικό και ελληνικό αλφάβητο πριν τυπωθεί με αραβικούς χαρακτήρες.

Και ο κύκλος ομιλιών αυτός, ο αφιερωμένος στις αρμενοτουρκικές εκδόσεις, συνέβαλε στη συζήτηση για το σύστημα των μιλλέτ και τις πολιτισμικές ανταλλαγές και συναντήσεις μεταξύ των διαφόρων λαών της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ολόκληρες οι ομιλίες έχουν αναρτηθεί στην ψηφιακή πλατφόρμα του Ιδρύματος Μποδοσάκη “Bodossaki Lectures On Demand”:

http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=1272

Διαβάστε περισσότερα για τον κύκλο διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο εδώ.