Μορφωτικές και Πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου

Οι μορφωτικές / πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας – Ηνωμένου Βασιλείου διέπονται από την Μορφωτική Συμφωνία του 1951.

Η παρουσία της Ελλάδας στο Ηνωμένο Βασίλειο ενισχύεται με τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας, καθώς και με την παροχή ελληνικής εκπαίδευσης στα Ελληνικά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που λειτουργούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Στην ανώτατη εκπαίδευση υπάρχει σημαντική ελληνική παρουσία, καθώς λειτουργούν έδρες νεοελληνικών και βυζαντινών σπουδών σε πολλά μεγάλα Βρετανικά Πανεπιστήμια, όπως στο King’s College London, στο University of Cambridge, στο University of Oxford, στο Royal Holloway-University of London, στο University of Birmingham, στο University of Reading, καθώς παρέχονται προγράμματα ελληνικών σπουδών και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Τις σύγχρονες ελληνικές σπουδές προωθεί και στηρίζει η Ένωση Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών (The Society for Modern Greek Studies)

Σημαντική είναι επίσης η παρουσία ερευνητικών κέντρων που εξειδικεύονται στη σύγχρονη πολιτική της Ελλάδας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως το Hellenic Observatory στο London School of Economics και το SEESOX στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ερευνητικό πρόγραμμα του SEESOX για τη διασπορά, The Greek Diaspora Project, το οποίο μελετά διάφορες πτυχές της σχέσεις των Ελλήνων του εξωτερικού με την Ελλάδα.

Το Ελληνικό έργο (The Greek Play) του Πανεπιστημίου King’s College στο Λονδίνο, είναι μια από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου. Στη σημερινή του μορφή εγκαινιάστηκε το 1953 και το King's παραμένει το μοναδικό πανεπιστήμιο στη χώρα που παρουσιάζει κάθε χρόνο αρχαίο ελληνικό δράμα στην πρωτότυπη γλώσσα. Κάθε τρία χρόνια φοιτητές του Πανεπιστημίου του Cambridge παρουσιάζουν ένα αρχαίο ελληνικό δράμα στην ελληνική γλώσσα με αγγλικούς υποτίτλους (Cambridge Greek Play).

Την αγγλοελληνική φιλία μέσω του πολιτισμού προωθεί ο Άγγλο-Ελληνικός Σύνδεσμος (Anglo Hellenic league), ενώ η Βρετανική Σχολή Αθηνών (British School at Athens) από το 19ο αιώνα συστηματικά προάγει τον ελληνικό πολιτισμό όλων των ιστορικών περιόδων, από την προϊστορία έως τη σύγχρονη εποχή.

Η Ελληνική Εταιρεία (The Hellenic Society) ασχολείται με τη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και ιστορίας για σχεδόν ενάμιση αιώνα. Διαθέτει σημαντική βιβλιοθήκη και δημοσιεύει διεθνή αναγνωρισμένα περιοδικά στον τομέα, μεταξύ άλλων το ετήσιο Περιοδικό Ελληνικών Σπουδών (Journal of Hellenic Studies). Η Εταιρεία συνδράμει στη διατήρηση της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Βιβλιοθήκης (Hellenic and Roman Library) του Ινστιτούτου Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Από το 2017 λειτουργεί η Ελληνική Βιβλιοθήκη (Greek Library of London) που αποτελεί την πρώτη κινητή ελληνική δανειστική βιβλιοθήκη στο Λονδίνο. H βιβλιοθήκη διαθέτει περισσότερα από 3.000 βιβλία και πραγματοποιεί πολιτιστικές δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ διαθέτει Παιδική Λέσχη Ανάγνωσης και Παιδική Βιβλιοθήκη.

Επίσης, στο Λονδίνο δραστηριοποιείται η Βρετανική Επιτροπή για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Σε επίπεδο Unesco έχει εκδοθεί απόφαση της αρμόδιας Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO-ICPRCP κατά την 22η Συνοδό της (27-29 Σεπτεμβρίου 2021) που αναδεικνύει τον διακρατικό χαρακτήρα του ζητήματος.

Στο Λονδίνο απονέμονται κάθε χρόνο σημαντικά βραβεία που σχετίζονται με την Ελλάδα: Βραβείο Νίκη Μαραγκού (Niki Marangou Prize), Βραβείο Runciman (Runciman Award), Βραβείο Λεντάκη (Katie Lendakis Awards), Ελληνικά Βραβεία Λονδίνου (London Hellenic Prize). Στο πλαίσιο του επετειακού έτους 2021 απονεμήθηκαν κατά την απονομή των ετήσιων βραβείων ποίησης Michael Marks ελληνικά βραβεία στην κατηγορία «ποίηση» και «εικονογράφηση».

Τέλος, η Ελληνική πολιτεία απονέμει τιμητικές διακρίσεις  σε διακεκριμένους φιλέλληνες της Μεγάλης Βρετανίας ως αναγνώριση και επιβράβευση της συμβολής τους στην ενίσχυση των ελληνοβρετανικών σχέσεων και στην προβολή της Ελλάδας στο Ηνωμένο Βασίλειο.