Συζήτηση στο Chatham House - Η Ελλάδα και η Ευρωζώνη: Μια νέα προσέγγιση

·         Αρχικά στην τοποθέτησή της η Vicky Pryce αναφέρθηκε στα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν σήμερα οι Έλληνες που διανύουν τον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης και έχοντας ήδη υποστεί μεγάλες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Υπογράμμισε όμως (ως ενθαρρυντικές ενδείξεις) ότι την ίδια ώρα η βιομηχανική παραγωγή και οι εξαγωγές παρουσιάζουν σημάδια ανάκαμψης, ενώ παράλληλα προχωρούν και διαρθρωτικές αλλαγές που είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Παρόλα αυτά, σημείωσε ότι το χρέος παραμένει ιδιαίτερα υψηλό και μόνη λύση αποτελεί περαιτέρω μερική διαγραφή του. «Αν δεν γίνει κάτι με το χρέος, δεν υπάρχει διέξοδος», τόνισε χαρακτηριστικά. Η κ. Pryce υπογράμμισε επίσης την ανησυχία της για την υποχώρηση της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, την υψηλή ανεργία των νέων που μεταναστεύουν στο εξωτερικό, την έλλειψη εμπιστοσύνης στους πολιτικούς και τα περιστατικά διαφθοράς, επιμένοντας ωστόσο ότι το βασικό ζήτημα για την Ελλάδα παραμένει το χρέος.

Ακολούθως η κ. Pryce αναφέρθηκε στη λανθασμένη αρχιτεκτονική του ευρώ: Η ΕΕ ήταν πρωτίστως πολιτική και όχι οικονομική ένωση, είπε. Πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και  η Ελλάδα, εντάχθηκαν σε αυτή παρουσιάζοντας ψευδή στοιχεία. Στη συνέχεια απέκτησαν τη δυνατότητα να δανείζονται με πολύ χαμηλά επιτόκια με αποτέλεσμα να εξαφανισθεί η ανταγωνιστικότητά τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι χώρες αυτές στράφηκαν περισσότερο στην αγορά προϊόντων από το εξωτερικό παρά στις παραγωγικές επενδύσεις στο εσωτερικό, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών και τη συρρίκνωση των οικονομιών τους.

Στη συνέχεια η κ. Pryce υπογράμμισε εκ νέου την ανάγκη να αντιμετωπισθεί το χρέος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εξέφρασε επίσης την αντίθεσή της στα προγράμματα λιτότητας, με το σκεπτικό ότι αυτά επιδεινώνουν την ύφεση. Τέλος, αναφέρθηκε στα ανησυχητικά φαινόμενα ξενοφοβίας που παρατηρούνται στην Ευρώπη.

·         Ο Martin Wolf τόνισε ότι η Ελλάδα αποτελεί μοναδική περίπτωση (exceptional case) χώρας με ιδιαίτερα υψηλό χρέος, που πρέπει να μειωθεί δραματικά. Η Ελλάδα οφείλει να βελτιώσει άμεσα την ανταγωνιστικότητά της, να δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για προσέλκυση επενδύσεων, να δρομολογήσει αναπτυξιακές διαδικασίες και μία οικονομία προσανατολισμένη σε εξαγωγές, είπε. Η χώρα θα χρειασθεί υποστήριξη για να εξασφαλίσει τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για την αντιμετώπιση του χρέους και τη χρηματοδότηση της οικονομίας της, κατέληξε ο κ. Wolf.

Υπογράμμισε ακολούθως ότι η μείωση του χρέους της Ελλάδας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας. Είπε επίσης ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος του χρέους είναι δύσκολη, καθώς διακρατείται από εγχώριους αλλά και διεθνείς δανειστές και πρέπει να πραγματοποιηθεί την ίδια στιγμή που η οικονομία συρρίκνωνεται. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα επηρέαζε και το τραπεζικό σύστημα ενώ καθίσταται ακόμα δυσκολότερη  λόγω κατοχής μεριδίου του χρέους και από εγχώριους φορείς.       

Ο κ. Wolf επισήμανε επιπλέον την ανάγκη να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές, υπογράμμισε τον κίνδυνο που θέτει η αύξηση της ανεργίας, (κυρίως όσον αφορά το ενδεχόμενο κοινωνικών αναταραχών), εκφράζοντας και αυτός τον προβληματισμό του για τις ανησυχητικές διαστάσεις που λαμβάνει η ξενοφοβία. 

·         Ο Πρέσβης της Ελλάδας στο Ηνωμένο Βασίλειο κ. Κωνσταντίνος Μπίκας στις παρεμβάσεις του τόνισε ότι, κατά τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις το 61% των Ελλήνων θέλει να παραμείνουν στο ευρώ πάση θυσία, ότι η νομισματική πολιτική είναι μεν ένα όπλο για την έξοδο μιας χώρας από την κρίση χρέους, όμως υπάρχουν περιπτώσεις, όπως η Ελλάδα, που δεν είναι η κατάλληλη λύση. Αναφέρθηκε στα στοιχεία της Nomura για τις συνέπειες που θα είχε η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη (απώλεια επιπλέον 20% του ΑΕΠ, bankruns, χρέος πάνω από 200% ΑΕΠ, ακόμη υψηλότερη ανεργία, ζημίες Ευρωπαϊκών Τραπεζών 100 δισ, contagion λοιπής ευρωζώνης και επέκεινα).

Ο κ. Πρέσβης ανέφερε αναλυτικά τα στοιχεία της θεαματικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας και ιδιαίτερα των ισοζυγίων του προϋπολογισμού και τόνισε τα σημεία της απόφασης του Eurogroup που επισημαίνουν ότι η ευρωζώνη θα συνεχίσει να συνδράμει την Ελλάδα και μετά το πέρας του προγράμματος, καθώς και τις σχετικές δηλώσεις Draghi.

Επισήμανε την ανάγκη για ανάπτυξη που αναγνωρίζεται πια και εκτός Ελλάδος (π.χ. τις σχετικές δηλώσεις Resler 7.12.2012) και τις προοπτικές για ένα θετικό 2013.

Σε αναφορά στο βιβλίο της Vicky Pryce για χαρακτηριστικά παραδείγματα ελληνικής ραθυμίας και σπατάλης ο κ. Μπίκας παρενέβη με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για την εργατικότητα των Ελλήνων. Τόνισε τα λάθη από γενικεύσεις και αναφέρθηκε (χωρίς να κατονομάσει χώρα) σε πρώτο θέμα International Herald Tribune προ διμήνου που καυτηρίαζε παράλληλα αποδοχές χωρίς ανταποδοτικότητα ιατρών σε Ηνωμένο Βασίλειο.

Σε καταληκτική του παρέμβαση ο κ. Πρέσβης τόνισε ότι κατά δημιουργία ευρώ ήταν σαφές ότι δεν επρόκειτο για τη δημιουργία ενιαίου νομίσματος σε μια optimal currency area,  και άρα ότι τα κριτήρια ήταν τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, ότι η κρίση αυτή του ευρώ, μια κρίση ευρύτερη από την Ελλάδα, αναγκάζει την ευρωζώνη να αντιμετωπίσει τα θέματα που δεν είχαν επιλυθεί από τη δημιουργία, κάτι όχι τόσο παράδοξο σε τέτοιου επιπέδου ιστορικά βήματα και ότι τόσο ο χειρισμός της ελληνικής, όσο και της ισπανικής, πορτογαλικής και ιρλανδικής κρίσης, καθώς και η στάση της ΕΚΤ δείχνουν ότι μέσα από την κρίση μπαίνουν σε διαδικασία επίλυσης τα θέματα της ευρωζώνης που φάνηκε στην πορεία ότι χρήζουν συμπληρώσεων ή διορθώσεων.

Τέλος, ο κ. Μπίκας υπογράμμισε την ανάγκη ύπαρξης μηχανισμών προειδοποίησης και εναλλακτικού σχεδίου και εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα ξεπεράσει την κρίση. «Η ευρωζώνη θα βγει από την κρίση με μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερο αλληλέγγυη», κατέληξε. 

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα του Chatham House:

http://www.chathamhouse.org/events/view/187203

H συζήτηση είναι διαθέσιμη στον παρακάτω σύνδεσμο (μόνον ήχος):

http://www.chathamhouse.org/sites/default/files/audio/greece_and_the_eurozone-a_new_approach_vicky_pryce_martin_wolf_konstantinos_bikas_paola_subacchi.mp3