«Οι Έλληνες Ρωμανιώτες Εβραίοι: Οδοιπορικό από τα Γιάννενα στη Νέα Υόρκη» Διάλεξη στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη 26 Σεπτεμβρίου 2019

Το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Νέα Υόρκη επέλεξε να πλαισιώσει την φωτογραφική έκθεση «Οι Έλληνες Ρωμανιώτες Εβραίοι: Οδοιπορικό από τα Γιάννενα στην Νέα Υόρκη» με μία διάλεξη αναφορικά με την κοινότητα των Ρωμανιωτών Εβραίων.

Η έκθεση φωτογραφίας εγκαινιάστηκε στις 19 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 3 Οκτωβρίου, εντός του Προξενείου. Η διάλεξη έλαβε χώρα μία εβδομάδα μετά (26/9) και φιλοξένησε τους ομιλητές Samuel D. Gruber, Πρόεδρο της Διεθνούς Εταιρείας Εβραϊκών Μνημείων, Steven B. Bowman, τέως καθηγητή Εβραϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Cincinnati και ειδικού σε θέματα Ιουδαϊσμού στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Nicholas Alexiou, κοινωνιολόγο στο Queens College του City University New York με ειδίκευση την προφορική ιστορία της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας των ΗΠΑ και την Marcia Haddad Ikonomopoulos, Διευθύντρια του Μουσείου της Συναγωγής Kehila Kedosha Janina.

Η διάλεξη αφορούσε στη ζωή και στον πολιτισμό των Ρωμανιωτών Εβραίων, μία κοινότητα που κατοικεί σε ελλαδικό έδαφος εδώ και 2.300 χρόνια και αποτελεί την αρχαιότερο Εβραϊκό πληθυσμό στην ήπειρο της Ευρώπης. Οι Ρωμανιώτες αποκαλέστηκαν έτσι από τα χρόνια της ίδρυσης της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου. Το όνομα διασώθηκε με τον ίδιο τρόπο που οι σύγχρονοι Έλληνες αποκαλούνται και «Ρωμιοί».

Η διάλεξη έριξε φως σε ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία που αναδεικνύουν τον τρόπο που θρησκεία και κοινωνία «συγχωνεύτηκαν». Οι Ρωμανιώτες κατοικούν σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας, αλλά στην περίπτωση της πόλης των Ιωαννίνων, σχεδόν σύσσωμος ο εκεί πληθυσμός μετανάστευσε στις ΗΠΑ, κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. Εγκαταστάθηκαν στο Μανχάταν, στις Εβραϊκές συνοικίες, αλλά αποτελούσαν πάντα μία διακριτή οντότητα, ακόμα και μεταξύ των Εβραίων. Το 1927 έχτισαν την Συναγωγή Kehila Kedosha Janina, σημερινό θρησκευτικό και πολιτιστικό σύμβολο της Κοινότητας. Η Συναγωγή ανακαινίστηκε το 2007 και από το 2004 θεωρείται Αμερικανικό Προστατευόμενο Μνημείο Πολιτισμού.

Οι φωτογραφίες που εκτίθενται εντός του Προξενείου ανήκουν στον φωτογράφο και παραγωγό Vincent Giordano που αφιέρωσε μεγάλο μέρος της δουλειάς του στο έργο «Before the Flame Goes Out», το οποίο αποτελεί ένα οδοιπορικό στην ιστορία των Ρωμανιωτών Εβραίων σε Ελλάδα και Νέα Υόρκη. Το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα σχεδόν εξολόθρευσε τον εν Ελλάδι εβραϊκό πληθυσμό. Στα Ιωάννινα μόνο, επέζησαν 110 άνθρωποι από έναν αρχικό πληθυσμό σχεδόν 2.000. Η ίδια μοίρα επιφυλάχθηκε και για τους Ρωμανιώτες σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως τον Βόλο, την Θεσσαλονίκη και την Χαλκίδα.

Η διάλεξη εστίασε στο πως θα κρατηθεί η φλόγα άσβεστη στο μέλλον. Σε αυτήν την κατεύθυνση, ανακοινώθηκε ότι από το 2019, το πολύτιμο έργο καταγραφής του Vincent Giordano εντάσσεται πλέον στο Hellenic American Project, του Queens College (City University of New York) στόχος του οποίου είναι η καταγραφή και η διαφύλαξη της προσφορικής ιστορίας της ελληνοαμερικανικής κοινότητας.