Κοινό Ανακοινωθέν σχετικά με τον Δεύτερο Στρατηγικό Διάλογο ΗΠΑ-Ελλάδας 2019

Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών διεξήγαγαν τον δεύτερο Στρατηγικό Διάλογο Ελλάδας-ΗΠΑ, στην Αθήνα, την 7η Οκτωβρίου 2019. Τον Στρατηγικό Διάλογο στον οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι από διάφορες υπηρεσίες και των δύο χωρών εγκαινίασαν ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας και ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Michael R. Pompeo.

Ο Στρατηγικός Διάλογος αποτελεί απτή απόδειξη της εντατικής και εποικοδομητικής δέσμευσης των δύο χωρών και υπογραμμίζει την ισχύ της διμερούς σχέσης, επιβεβαιώνοντας την αμοιβαία επιθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους στους τομείς που περιγράφονται παρακάτω.

Περιφερειακή Συνεργασία

Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο και τα Δυτικά Βαλκάνια, επισημαίνοντας το κοινό τους όραμα για μια ειρηνική και ευημερούσα περιοχή.  Επανέλαβαν τη βούλησή τους να στηρίξουν την ενσωμάτωση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς, σύμφωνα με την επιλογή των λαών τους. Αναγνώρισαν ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας και η ειρηνική επίλυση των διαφορών είναι το κλειδί για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ως εκ τούτου, οι δύο κυβερνήσεις επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να στηρίξουν το κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς θεσμούς στην περιοχή. Ανέλαβαν επίσης τη δέσμευση να προωθήσουν την κουλτούρα του συμβιβασμού και της συμφιλίωσης. Υπογράμμισαν τις προσπάθειες της Ελλάδας προς αυτό το σκοπό, επισημαίνοντας τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας των Πρεσπών, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία της συνεπούς εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας καλή τη πίστει. Συζήτησαν τις προσπάθειες τους για την ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και σημείωσαν τις σχετικές πρωτοβουλίες της Ελλάδας προς αυτό το σκοπό. Επεσήμαναν επίσης το κοινό τους συμφέρον αναφορικά με τα ζητήματα του Ευξείνου Πόντου.

Και οι δύο κυβερνήσεις αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την εκ νέου ανάδυση της Ανατολικής Μεσογείου ως μιας δυναμικής και καίριας σημασίας, από γεωπολιτική άποψη, περιοχής, με σημαντικές ευκαιρίες στους οικονομικούς και ενεργειακούς τομείς. Η Ελλάδα συζήτησε σχετικά με τα τριμερή σχήματα συνεργασίας που έχει αναπτύξει στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην εδραίωση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας. Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών της περιοχής, επισήμαναν με ανησυχία τις παράνομες και προκλητικές ενέργειες που προκαλούν εντάσεις στην περιοχή, καθώς και την κακόβουλη επιρροή που ασκείται σε αυτή. Οι δύο κυβερνήσεις υπογράμμισαν τη σημασία του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών ως κατευθυντήριας αρχής για τις σχέσεις καλής γειτονίας. Επίσης ανέλαβαν τη δέσμευση να ενισχύσουν τη στενή τους συνεργασία, χρησιμοποιώντας όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να διασφαλίσουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.

Οι δύο πλευρές επανέλαβαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες), που εγκαινιάστηκε στην Ιερουσαλήμ το Μάρτιο 2019, καθώς η εν λόγω συνεργασία μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών καθώς και τις σχετικές προσπάθειες για την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας μεταξύ του ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου.

Άμυνα και Ασφάλεια

Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέλαβαν την επιθυμία τους να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική τους  συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, συνεργασία που συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια των δύο εθνών. Υπογράμμισαν επίσης την επιθυμία τους να ενισχύσουν περισσότερο τη συνεργασία τους προς την κατεύθυνση της προώθησης της σταθερότητας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και να εξετάσουν τις κοινές ανησυχίες σχετικά  με την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή. Προς αυτό το σκοπό, οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συνδράμουν η μια την άλλη προκειμένου να εξασφαλίσουν τη διατήρηση ισχυρών, αποτελεσματικών και διαλειτουργικών ενόπλων δυνάμεων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το γεγονός ότι η Ελλάδα συνεχίζει να εκπληρώνει τη δέσμευση που ανέλαβαν όλοι οι Σύμμαχοι κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Ουαλίας το 2014  αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες που θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν το  2 % τουλάχιστον του ΑΕΠ τους και ενθάρρυναν την Ελλάδα να συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση της διάθεσης του  20% τουλάχιστον  των αμυντικών της δαπανών για την αγορά εξοπλισμού. Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ σχετικά με την τροποποίηση του Παραρτήματος της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας αντανακλά την περαιτέρω ενίσχυση και επέκταση της αμυντικής μας συνεργασίας προς όφελος των δύο εθνών και της περιφερειακής σταθερότητας. Οι δύο κυβερνήσεις χαιρέτισαν τον προσφάτως αυξημένο ρυθμό πραγματοποίησης διμερών ασκήσεων και εξέφρασαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν να εξελίσσουν την πολυδιάστατη αμυντική τους σχέση προκειμένου να ανταποκριθούν με καλύτερο τρόπο στις ανάγκες των δύο χωρών  και να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τις περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας.

Επιβολή του νόμου και καταπολέμηση της τρομοκρατίας

Οι δύο κυβερνήσεις υπογράμμισαν τα σημαντικά αποτελέσματα της εκτεταμένης συνεργασίας τους στον τομέα της επιβολής του νόμου και της αντιτρομοκρατίας από την πραγματοποίηση του πρώτου Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας το 2018, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης πέντε και πλέον τόνων χαπιών  Captagon, που είναι η μεγαλύτερη κατάσχεση χαπιών αυτής της ουσίας που έχει ποτέ καταγραφεί. Υπογράμμισαν την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και της συνοριακής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της υπογραφής Μνημονίου Συνεργασίας σχετικά με την εφαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας για τα Ονομαστικά Αρχεία Επιβατών. Αναγνώρισαν επίσης τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί ως προς την εφαρμογή της Κοινής Διακήρυξης του 2016 σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεώρησης Εισόδου που επέτρεψε στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ να επαναφέρει σε πλήρη ισχύ το Ηλεκτρονικό Σύστημα Ταξιδιωτικής Άδειας (ESTA) που εκδίδεται σε Έλληνες πολίτες που ταξιδεύουν στις ΗΠΑ για επαγγελματικούς ή ψυχαγωγικούς λόγους και για παραμονή έως 90 ημέρες. Οι δύο κυβερνήσεις επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να αυξήσουν την συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, να βελτιώσουν περαιτέρω τη συνεργασία τους σε θέματα συνοριακής ασφάλειας και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Εμπόριο και Επενδύσεις

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν τις πρόσφατες θετικές εξελίξεις όσον αφορά την ελληνική οικονομία και τη δυναμική που έχει δημιουργηθεί προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα σημαντικό οικονομικό εταίρο με έναν ολοένα επεκτεινόμενο ρόλο ως ενεργειακού, μεταφορικού και εμπορικού κόμβου στην περιοχή και επιβεβαιώνουν τη στήριξή τους στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα να βελτιώσει το επενδυτικό της περιβάλλον προκειμένου να δοθεί ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Η Ελλάδα χαιρετίζει το αμερικανικό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε διάφορους τομείς και ειδικότερα, στον τομέα της καινοτομίας και των νεοφυών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένου μέσω των δύο νέων κέντρων για την καινοτομία στη Βόρεια Ελλάδα που εγκαινιάστηκαν από αμερικανικές εταιρείες. Οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν τον στρατηγικό διάλογο για να συζητήσουν συγκεκριμένους τομείς αναφορικά με τις συνεχείς προσπάθειες της Ελλάδας υπέρ της ενίσχυσης της προστασίας και του σεβασμού των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεργαστούν με την Ελλάδα καθώς η τελευταία αναπτύσσει μια διαδικασία ελέγχου επενδύσεων όπως και μηχανισμούς για τις υποδομές ζωτικής σημασίας. Οι δύο χώρες θα εργαστούν επίσης από κοινού προκειμένου να προωθήσουν την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Μέσω της ομάδας εργασίας για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις, οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους σε βασικούς τομείς, όπως η ενέργεια, η πληροφορική, ο τουρισμός, το διάστημα, η ψυχαγωγία και οι υποδομές. Η ομάδα εργασίας σκοπεύει επίσης να εξετάσει τις προκλήσεις σε θέματα εμπορίου, να συζητήσει για τις υπάρχουσες ευκαιρίες σχετικά με δημόσιους διαγωνισμούς στην Ελλάδα καθώς και μέτρα για την αντιμετώπιση της πρακτικής των «clawbacks» στον τομέα των υπηρεσιών υγείας, αλλά και να διερευνήσει τρόπους που θα επιτρέψουν στις ελληνικές εταιρείες να ενημερωθούν για τις ευκαιρίες που υπάρχουν στην αμερικανική αγορά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν την πρωτοβουλία της Ελλάδας να ιδιωτικοποιήσει βασικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων ναυπηγείων και λιμένων, όπως στην Ελευσίνα και την Αλεξανδρούπολη. Οι δύο κυβερνήσεις χαιρέτισαν τις πρόσφατες αποφάσεις αμερικανικών εταιρειών να επενδύσουν στην Ελλάδα. Σημείωσαν επίσης με ικανοποίηση το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν δύο αμερικανικές εταιρείες για τη διεκδίκηση των αδειών για το καζίνο στο  Ελληνικό στο πλαίσιο της επένδυσης στο πρώην αεροδρόμιο.

Ενέργεια

Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες συζήτησαν σχετικά με την επεκτεινόμενη ενεργειακή τους συνεργασία, επαναλαμβάνοντας ότι η διαφοροποίηση συνιστά κοινή προτεραιότητα. Επεσήμαναν τις πρώτες εισαγωγές αμερικανικού LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) προς την Ελλάδα και εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να στηρίξουν μελλοντικά έργα ενεργειακών υποδομών που θα σχεδιαστούν με σκοπό τη  διαφοροποίηση των ενεργειακών οδών μεταφοράς και του ενεργειακού εφοδιασμού και την επέκταση της περιφερειακής συνδεσιμότητας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο σχεδιαζόμενος σταθμός της Αλεξανδρούπολης (FSRU). Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και των ΗΠΑ αναγνώρισαν τις δυνατότητες του προτεινόμενου αγωγού φυσικού αερίου EastMed ως προς τη συνεισφορά του στην ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και οδών μεταφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο. Συζήτησαν την πρόοδο που έχει σημειωθεί αναφορικά με την υλοποίηση του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ) και του Διασυνδετήριου Αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας  (IGB), καθώς και την πρόθεση της Ελλάδας να διερευνήσει ευκαιρίες για την περαιτέρω επέκταση των ενεργειακών δικτύων με τους γείτονες της στην νοτιοανατολική Ευρώπη, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και τη διασυνδεσιμότητα Νότου-Βορρά. Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν ότι η ανακάλυψη και η μελλοντική εκμετάλλευση σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα στην περιοχή και μπορούν να συμβάλλουν ενεργά στη στρατηγική ενεργειακής διαφοροποίησης της ΕΕ. Επεσήμαναν τα αποτελέσματα του διαλόγου 3+1 σχετικά με την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς και τα σχέδιά τους για τη συνέχιση της εν λόγω συνεργασίας με σκοπό να στηρίξουν την περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, να διερευνήσουν ευκαιρίες για τη στήριξη ενεργειακών έργων και να ενθαρρύνουν την υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα.  Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν τις προσπάθειες της Ελλάδας να ιδιωτικοποιήσει τις ενεργειακές υποδομές. Οι δύο πλευρές συζήτησαν επίσης σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το σημαντικό ρόλο του φυσικού αερίου ως καυσίμου που μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα προς ένα πιο πράσινο μέλλον. Οι δύο κυβερνήσεις εξέφρασαν τη στήριξή τους υπέρ της έρευνας και της εκμετάλλευσης δυνητικών ενεργειακών πηγών στις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας και οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν την έγκριση από το ελληνικό κοινοβούλιο των δικαιωμάτων έρευνας σε δύο θαλάσσια οικόπεδα ανοικτά της Κρήτης υπέρ κοινοπραξίας στην οποία συμμετέχει μια αμερικανική εταιρεία ενέργειας.

Επαφές μεταξύ κοινωνίας των πολιτών

Οι κυβερνήσεις αναγνώρισαν ότι η περαιτέρω ενίσχυση των ιστορικών δεσμών που συνδέουν τους λαούς των δυο χωρών θα συνεχίσει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των διμερών σχέσεων. Αναγνώρισαν κοινά επιτεύγματα από την έναρξη του Στρατηγικού Διαλόγου το 2018 τα οποία έχουν αυξήσει την αμοιβαία κατανόηση και οδήγησαν στην ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των μουσείων καθώς και τη δημιουργία νέων προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών και εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους προς την ελληνική κυβέρνηση για την ανανέωση της συνεισφοράς της στο πρόγραμμα Fulbright και ενθάρρυναν τις συνεχείς μελλοντικές συνεισφορές σε αυτό το σημαντικό πρόγραμμα ανταλλαγής μεταξύ των δύο κρατών. Οι δύο κυβερνήσεις προσδιόρισαν περαιτέρω τομείς εκπαιδευτικής, πολιτιστικής και επιστημονικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού για τη συμμετοχή των ΗΠΑ στις εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο του 2021 στην Ελλάδα καθώς και για την παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών ως τιμώμενης χώρας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης το ίδιο έτος.

Οι δύο χώρες σχεδιάζουν να στηρίξουν τη συνεχή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των ελληνικών και αμερικανικών μουσείων και να ενθαρρύνουν τη  μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας διευκολύνοντας τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Επιστημών και Τεχνολογίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Επιβεβαίωσαν ότι η Ελλάδα σκοπεύει να αξιοποιήσει την προηγούμενη επιτυχημένη συνεργασία στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς εξασφαλίζοντας την κύρωση της Ανανέωσης του Μνημονίου Κατανόησης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του 2016. Αναγνώρισαν την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη συνεργασία μεταξύ του αμερικανικού Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος και της ελληνικής κυβέρνησης  για την ανταλλαγή αρχείων και επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να εντατικοποιήσουν τη συνεργασία, σε μια κοινή προσπάθεια, μεταξύ άλλων, να ανακτηθούν προσωπικά αντικείμενα που ανήκαν σε Εβραίους πρόσφυγες από το ναυάγιο του “Athina” το 1946 προκειμένου αυτά να συμπεριληφθούν στη μόνιμη συλλογή του εν λόγω μουσείου. Οι δύο πλευρές συνέχισαν τις συζητήσεις σχετικά με το πλαίσιο εφαρμογής των διμερών τους συμφωνιών και την επίτευξη των Στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης καθώς και αναφορικά με την Ατζέντα των ΗΕ για το 2030,  με στόχο να προσδιοριστούν περαιτέρω τομείς εκπαιδευτικής, πολιτιστικής και επιστημονικής συνεργασίας. Οι κυβερνήσεις εξέφρασαν επίσης την επιθυμία τους να επεκτείνουν τη συνεργασία προκειμένου να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της εκπαίδευσης, να στηρίξουν την επαγγελματική εξέλιξη στους σύγχρονους τομείς του πολιτισμού και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, να διευρύνουν τις ευκαιρίες εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας και να αυξήσουν περαιτέρω τις ανταλλαγές φοιτητών.