Ομιλία Υφυπουργού Εξωτερικών, Κ. Φραγκογιάννη, στο συνέδριο "Southeast Europe & East Med: New strategies, New Ρerspectives" με τίτλο “Η Ελλάδα ως Πυλώνας Σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο “

“Διακεκριμένοι καλεσμένοι,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Κυρίες και κύριοι,

Με μεγάλη μου χαρά συμμετέχω στο σημερινό συνέδριο.

Έχοντας ζήσει στην Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης, ποτέ δεν φαντάστηκα, ούτε για μια στιγμή, ότι κάποια μέρα θα βρισκόμουν εδώ μπροστά σας εκφράζοντας την πεποίθησή μου ότι η πατρίδα μου είναι πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή των Βαλκανίων και αναδύεται ως σημαντικός επενδυτικός προορισμός.

Και όμως, εδώ είμαστε.

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Αθήνα, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo δήλωσε (και παραθέτω): "Αυτή (ΝΑ Μεσόγειος) είναι μια δυναμική περιοχή, με πολλά πράγματα και πολλές αλλαγές που συμβαίνουν, και είμαστε πολύ σίγουροι ότι η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή αυτή".

Πράγματι, αυτός είναι ο πιο ακριβής ορισμός του ρόλου που αντιπροσωπεύει και την ουσία της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας από το 1974 μέχρι και σήμερα και είναι αυτό που υποστηρίζει σθεναρά και η νεοεκλεγείσα κυβέρνησή μας: Να αποτελέσει η Ελλάδα τον πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αλλά αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο!

Όλοι γνωρίζουμε ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη και η ευρύτερη ανατολική Μεσόγειος είναι μια ευμετάβλητη περιοχή. Τον περασμένο αιώνα, η περιοχή αποτέλεσε την πυριτιδαποθήκη πολέμων, ένοπλων συγκρούσεων και γεωπολιτικών κρίσεων. Ακόμη και τα τελευταία χρόνια, και ιδίως από την αραβική άνοιξη του 2011 και μετά, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί - και πάλι -.

Αφενός εξακολουθούν να ισχύουν παλιές πηγές έντασης όπως η αντιπαράθεση στη Μέση Ανατολή και η συνεχής κατοχή της Κύπρου, ενώ, αντιθέτως, αντιμετωπίζουμε και νέες πηγές αστάθειας: τη Συρία, τη Λιβύη, την απειλή για την εδαφική ακεραιότητα ή την κυριαρχία και τη συνεχιζόμενη αμφισβήτηση εδαφών που δεν υπόκεινται σε αποτελεσματικό κρατικό έλεγχο, τη μετανάστευση και τις ροές προσφύγων σε συνδυασμό με πιθανή τρομοκρατία.

Ενάντια στις προκλήσεις αυτές η Ελλάδα έχει κάνει μια στρατηγική επιλογή για την προώθηση της πολιτικής σταθερότητας και του σεβασμού του διεθνούς δικαίου.

Συγκεκριμένα:

Στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα εκτιμά την περιφερειακή συνεργασία και την ένταξη των επιμέρους χωρών στην ΕΕ ως αποτελεσματικό εργαλείο για τη συνολική ανάπτυξη της περιοχής.

Επιδιώκουμε ενισχυμένο συντονισμό και συνεργασία για την ανάπτυξη της διασυνδεσιμότητας, των μεταφορών και των σχετικών υποδομών στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ως μέσο για την προσέγγιση μεταξύ χωρών και λαών.

Στην ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα έχει στρατηγικό στόχο να προωθήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα μέσω μιας σειράς τριμερών σχεδίων συνεργασίας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Λίβανο και την Παλαιστίνη.

Στο Υπουργείο Εξωτερικών πιστεύουμε ότι είναι ζωτικής σημασίας να διαμορφώσουμε και να προωθήσουμε μια θετική, ευρύτερη και πολλαπλή ατζέντα συνεργασίας στις διεθνείς υποθέσεις της χώρας, εστιάζοντας στην ανάπτυξη συνεργιών και κοινών δραστηριοτήτων.

Συγκεκριμένα, η τριμερής συνεργασία μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου και Ισραήλ έχει αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη, συμβάλλοντας σημαντικά στην ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής της Μέσης Ανατολής. Στο πλαίσιο αυτό, οι τρεις χώρες έχουν δηλώσει την κοινή τους δέσμευση για την υλοποίηση του αγωγού East Med, ένα έργο το οποίο αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στην οικονομική συνεργασία των γειτονικών χωρών, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια. Ο αγωγός αυτός στοχεύει ακόμα στην ανάπτυξη διαπεριφερειακών σχέσεων και δικτύων συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου, του τουρισμού και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η σημασία αυτής της συνεργασίας καθίσταται πιο κρίσιμη υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων. Προφανώς, αναφέρομαι στην κατασκευή του νέου καναλιού του Σουέζ και στην ανακάλυψη του πεδίου Zohr, του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Μεσόγειο Θάλασσα.

Υπό τέτοιες λοιπόν συνθήκες η ανάπτυξη και προώθηση περιφερειακών συνεργιών, έχοντας δεδομένη την φιλο-επενδυτική πολιτική της κυβέρνησής μας, προϋποθέτει η οικονομική διπλωματία να αποτελέσει ουσιαστικό και αναπόσπαστο κομμάτι της εξωτερικής μας πολιτικής.

Έτσι κάτω από την στέγη του Υπουργείου Εξωτερικών η νέα κυβέρνηση έχει συγκεντρώσει όλα τα αρμόδια όργανα για τις διμερείς οικονομικές σχέσεις, για την προώθηση των εξαγωγών και την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, υπό την αιγίδα της Οικονομική Διπλωματίας.

Δεδομένης αυτής της νέας εντολής λοιπόν, εργαζόμαστε επιμελώς για την υλοποίηση και την αποτελεσματική επικοινωνία πολλών και ιδιαίτερα σημαντικών έργων στην ευρύτερη περιοχή.

Πρέπει να τονίσω ότι πρόκειται για πραγματικά έργα στα οποία αναφέρομαι.

Έργα που βρίσκονται είτε στο στάδιο της υλοποίησης είτε έχουν φτάσει σε υψηλό επίπεδο ωριμότητας, και όχι απλά αόριστα σχέδια. Η Ελλάδα διατηρεί ισχυρή οικονομική παρουσία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, κατατασσόμενη μεταξύ των σημαντικότερων εμπορικών και επενδυτικών εταίρων στην περιοχή.

Όπως ανέφερα νωρίτερα, ενθαρρύνουμε τις προσπάθειες για την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας μεταξύ των χωρών της περιοχής.

Για το σκοπό αυτό χαιρετίζουμε τη συνεργασία ελληνικών επιχειρήσεων, με αντίστοιχες τρίτων χωρών στην περιοχή, για την υλοποίηση έργων μεταφορών και υποδομών. Πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένα από τα εν λόγω έργα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα Βαλκάνια.

Και αναφέρομαι πιο συγκεκριμένα:

• Η ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου της Ιόνιας οδού με την Αδριατική οδό. Τμήματα των έργων έχουν ήδη κατασκευαστεί στην Ελλάδα και την Κροατία. Μόλις ολοκληρωθεί το έργο αυτό, η Τεργέστη στην Ιταλία θα συνδεθεί με την Καλαμάτα στην Ελλάδα.
• Ο πανευρωπαϊκός διάδρομος Χ από το Σάλτσμπουργκ προς τη Θεσσαλονίκη.
• Η σιδηροδρομική σύνδεση από τον Πειραιά προς το Βελιγράδι και στη συνέχεια προς Βουδαπέστη.
• Η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης Ηγουμενίτσας - Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης και η λειτουργία της σιδηροδρομικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με το Μπουργκάς και τη Βάρνα μέχρι το λιμάνι Ρούσε στο Δούναβη.
  

Για να σας δώσω μια σαφέστερη εικόνα, μόλις την περασμένη Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της 4ης Συνόδου Κορυφής της Θεσσαλονίκης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπορίσοφ συμφώνησαν να συνεργαστούν για να εξετάσουν τα έργα υποδομών οδικών έργων με σκοπό την παροχή ακόμα καλύτερων συνδέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Η Ελλάδα λοιπόν υποστηρίζει σθεναρά τα έργα αυτά που έχουν την δυναμική να μετασχηματίσουν τα Βαλκάνια. Στην πραγματικότητα, οι ακτές της Αδριατικής και του Ιονίου θα συνδεθούν με τα λιμάνια του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας.

Κάτι τέτοιο θα προσφέρει τεράστιο όφελος στις μεταφορές, το εμπόριο και την σύνδεση των λαών στην περιοχή.

Στον τομέα της ενέργειας, η Ελλάδα αναπτύσσεται γρήγορα ως βασικός κόμβος στην ευρύτερη περιοχή για: το φυσικό αέριο, το υγροποιημένο φυσικό αέριο, την πράσινη ενέργεια και τα νέα έργα έρευνας πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Δεδομένου ότι ο ενεργειακός τομέας είναι ένας από τους κεντρικούς πυλώνες οικονομικής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, ο κύριος στόχος της Ελλάδας είναι να μεγιστοποιήσει την ενεργειακή ασφάλεια υποστηρίζοντας πλήρως την ισορροπημένη διαφοροποίηση των πηγών, των προμηθευτών και των διαδρομών για ανάπτυξη των εγχώριων πηγών φυσικού αερίου και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να γίνει μια ευρωπαϊκή πύλη, καθώς και μια χώρα μεταφοράς ενέργειας για την ευρύτερη περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, σε εξέλιξη βρίσκεται στην Ελλάδα ένας σημαντικός αριθμός ενεργειακών υποδομών με την υποστήριξη και τη συμβολή της ΕΕ, όπως:

• Ο αγωγός Trans Adriatic Pipeline (TAP), ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία και από εκεί μέχρι την κεντρική Ευρώπη (η κατασκευή του έχει σχεδόν ολοκληρωθεί)
• Η γραμμή διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας (IGB), η οποία θα συνδέει με φυσικό αέριο τα δίκτυα των δύο χωρών
• Η γραμμή διασύνδεσης Ελλάδας - Βόρειας Μακεδονίας, η οποία θα επιτρέψει στο βόρειο γείτονά μας να προμηθεύεται το μεταφερόμενο αέριο TAP και
• Η κατασκευή της πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στην Αλεξανδρούπολη, με σκοπό την απόκτηση ενεργειακής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή
  

Εμείς, όμως, δεν βάζουμε όλα τα αυγά μας σε ένα μόνο καλάθι.

Στόχος μας είναι να γίνουμε ένας ενεργειακός κόμβος που τροφοδοτεί τις προμήθειες φυσικού αερίου από διάφορες πηγές: Φυσικό αέριο από τη Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, ΥΦΑ από τις ΗΠΑ, την Αλγερία και άλλες πηγές.

Παρακολουθούμε επίσης με μεγάλο ενδιαφέρον τις συνεχιζόμενες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι σημαντικές ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο αποτελούν μια νέα πρόκληση για την επιτυχή ευθυγράμμιση του τομέα με την ενεργειακή ασφάλεια.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην πρόσφατη σύναψη του στρατηγικού διαλόγου «3 + 1» για την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών.

Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε:

• υποστήριξη της περιφερειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο,
• διερεύνηση ευκαιριών για πιθανά ενεργειακά έργα και
• ενθάρρυνση προς τις απαραίτητες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα.
  

Ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επίσης παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες δράσης. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Ελλάδα θα καταργήσει πλήρως το λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2028.

Υπό το πρίσμα αυτό, μπορούμε να προσφέρουμε δυναμική ανάπτυξης εύρωστων επιχειρηματικών έργων στην στρατηγική ανάπτυξης δικών μας εγχώριων ενεργειακών πόρων.

Στο πλαίσιο αυτό μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, δόθηκε το πράσινο φως σε ένα εμβληματικό έργο στο νησί της Κρήτης. Πρόκειται για ένα ηλιοθερμικό σταθμό παραγωγής ενέργειας που περιλαμβάνει την κατασκευή κεντρικού πύργου λήψης συγκεντρωμένης ηλιακής ενέργειας (CSP), με τη χρήση τεχνολογίας αποθήκευσης λιωμένου αλατιού, η οποία θα καλύψει το 10% των αναγκών του νησιού.

Το έργο αυτό έχει ήδη ξεκινήσει!

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα έχει μέλλον στον τομέα της έρευνας πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Μέχρι στιγμής έχουν παραχωρηθεί 13 διεθνείς και υπεράκτιες μονάδες σε διεθνείς κοινοπραξίες για σκοπούς εξερεύνησης.

Υπό το πρίσμα αυτό μάλιστα αναμένουμε το ενδιαφέρον μεγάλων διεθνών εταιρειών ενέργειας να επικεντρωθεί και στις επόμενες πέντε μονάδες παραχώρησης:

• στο Ιόνιο Πέλαγος,
• νότια της Πελοποννήσου και
• νότια της Κρήτης.
  

Κυρίες και κύριοι,

Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική μας θέση και τη δύσκολη γειτονιά μας, έχουμε ιστορικά λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ της Ευρώπης και της ανατολικής Μεσογείου.

Παρά την τελευταία δεκαετή σοβαρή πολιτική και οικονομική κρίση, χάρη στην ανθεκτικότητα του ελληνικού λαού, η πατρίδα μας έχει μετατραπεί από πηγή αβεβαιότητας σε πηγή σταθερότητας και λύσεων.

Υπάρχει ένας αέρας αλλαγής, ανάπτυξης και ευημερίας που ήδη πνέει σε ολόκληρη τη χώρα.

Επί του παρόντος, είναι ένας ήρεμος και σταθερός άνεμος, είναι αύρα της θάλασσας, αλλά όπως και όλοι οι ελληνικοί άνεμοι, έχει τη δυνατότητα να γίνει ισχυρός.

Προφανώς θα συνεργαστούμε στενά με τους φίλους και τους παραδοσιακούς συμμάχους μας για την προώθηση των αμοιβαίων συμφερόντων μας.

Θα καταστήσουμε μέσω οικονομικών μεταρρυθμίσεων δυνατή την ισχυρή πολιτική βούληση της νέας κυβέρνησης να μετατρέψει την χώρα μας σε κέντρο οικονομικής ανάπτυξης και επενδύσεων για την ευρύτερη περιοχή.

Αλλά πάνω απ’ όλα, θα είμαστε πάντα ο περιφερειακός πυλώνας της σταθερότητας!”